Τα κατάγματα μετακαρπίων αποτελούν ένα συχνό τύπο τραυματισμού του χεριού. Σε συνδυασμό με τα κατάγματα των δακτύλων, φθάνουν το 10% όλων των καταγμάτων του σώματος.
Συνήθως, συμβαίνουν σε κακώσεις στον αθλητισμό, σε τροχαία ατυχήματα, ή μετά από χτυπήματα σε σκληρές επιφάνειες (π.χ γροθιά).
Ποια είναι η Ανατομία του καρπού;
Τα μετακάρπια είναι πέντε μακρά οστά που ενώνουν τον καρπό με τα δάκτυλα. Κάθε μετακάρπιο ανατομικά εμφανίζει τα εξής μέρη: τη βάση, τη διάφυση, τον αυχένα και την κεφαλή (επόμενη εικόνα). Η βάση αρθρώνεται με το αντίστοιχο οστούν του καρπού. Η διάφυση βρίσκεται στη μέση του οστού και η κεφαλή αρθρώνεται με τη βάση του αντίστοιχου δακτύλου.
Στις περισσότερες περιπτώσεις το κάταγμα συμβαίνει στο πέμπτο ή στο πρώτο (αντίχειρας) μετακάρπιο. Ο συνηθέστερος μηχανισμός κάκωσης είναι η άμεση πλήξη (γροθιά) του χεριού σε σκληρή επιφάνεια.
Για αυτό το λόγο, το κάταγμα του 5ου μετακαρπίου είναι γνωστό ως κάταγμα του μποξέρ (για την ακρίβεια, του ερασιτέχνη μποξέρ, ο οποίος λανθασμένα χτυπάει με το πλάι του χεριού του, σε αντίθεση με τον επαγγελματία, ο οποίος σπάζει το 3ο μετακάρπιο).
Λιγότερο συχνά, ο μηχανισμός κάκωσης μπορεί να είναι τραυματισμός υψηλής ενέργειας (πχ τροχαίο). Στις περιπτώσεις αυτές παρατηρούνται κατάγματα σε δύο ή περισσότερα μετακάρπια, καθώς και πιο συντριπτικά κατάγματα (μεσαία εικόνα, πάνω).
Πως γίνεται η Διάγνωση;
Κλινικά, το κάταγμα μετακαρπίου εμφανίζεται με έντονο οίδημα (πρήξιμο) στη ραχιαία επιφάνεια του χεριού. Συνυπάρχει πόνος και δυσχέρεια στην κίνηση του αντίστοιχου δακτύλου και έντονο πόνο κατά την ψηλάφηση. Η διάγνωση επιβεβαιώνεται με απλές ακτινογραφίες (επόμενη εικόνα).

Ακτινογραφίες με κατάγματα μετακαρπίων
Ποια είναι η Αντιμετώπιση τους;
“Όσο συχνότερα αντιμετωπίζονται ως απλοί τραυματισμοί, τόσο σοβαρότερες είναι οι επιπλοκές τους”. Αυτό δήλωσε ο Lipscomb το 1963. Οι Sir Watson Jones και Sir John Charnley θεωρούσαν ότι η αντιμετώπιση αυτών των τραυματισμών είναι εξίσου σημαντική με σοβαρά κατάγματα μηριαίου.
Από τις δηλώσεις των ιερών αυτών τεράτων της Ορθοπαιδικής, καθίσταται σαφές ότι η αντιμετώπιση των καταγμάτων των μετακαρπίων πρέπει να γίνεται με ιδιαίτερη προσοχή, προς αποφυγή επιπλοκών.
Τα απολύτως απαρεκτόπιστα κατάγματα μετακαρπίων αντιμετωπίζονται συντηρητικά. Συνήθως αρκεί ένας νάρθηκας ακινητοποίησης για ένα μήνα. Ακολούθως ενθαρρύνεται η πρώιμη κινητοποίηση, προς αποφυγή δυσάρεστων δυσκαμψιών.
Λόγω της θέσης των μετακαρπίων, ακόμα και μικρές παρεκτοπίσεις μπορεί να οδηγήσουν σε:
- βράχυνση,
- γωνίωση και
- στροφική παραμόρφωση των δακτύλων.
Τα ανωτέρω είναι μη συμβατά με τη σύγχρονη Ορθοπαιδική. Ειδικά οι στροφικές παραμορφώσεις οδηγούν σε δυσχέρεια κατά το κλείσιμο της παλάμης (επόμενη εικόνα) και δυσκολία στη σύλληψη αντικειμένων. Πέραν του λειτουργικού, συνυπάρχει και το αισθητικά άσχημο αποτέλεσμα των στραβών δακτύλων.
Επομένως, η συντηρητική αντιμετώπιση περιορίζεται μόνο στα εντελώς απαρεκτόπιστα ρωγμώδη κατάγματα. Σε αυτά, μετά από ναρθηκοποίηση 3-4 εβδομάδων, ενθαρρύνουμε την ελεγχόμενη κίνηση, προς αποφυγή ανεπιθύμητων δυσκαμψιών.
Ιδιαίτερη περίπτωση αποτελούν τα ακόλουθα κατάγματα μετακαρπίων:
- ενδοαρθρικά κατάγματα της βάσης του 1ου μετακαρπίου (βάση του αντίχειρα, κάταγμα “Bennet” και “Rolando”),
- εξωαρθρικά του 1ου μετακαρπίου (Winterstein) και
- ενδοαρθρικά του 5ου μετακαρπίου (βάση μικρού δακτύλου, κάταγμα “baby Rolando”).
Αυτά είναι εξ´ορισμού παρεκτοπισμένα, ασταθή κατάγματα και πρέπει να αντιμετωπίζονται πάντα χειρουργικά με κλειστή ή ανοικτή ανάταξη και οστεοσύνθεση.
Οστεοσύνθεση καταγμάτων μετακαρπίων
Τα παρεκτοπισμένα κατάγματα διάφυσης μετακαρπίων πρέπει να αντιμετωπίζονται με ανοικτή ανάταξη και οστεοσύνθεση με βίδες, ή συνδυασμό πλάκας με βίδες.
Η συντηρητική αντιμετώπιση αυτών των καταγμάτων θα οδηγήσει σε λειτουργική αδυναμία του χεριού. Για το λόγο αυτό, η ανοικτή ανάταξη και η οστεοσύνθεση θα πρέπει να είναι ακριβής και απολύτως σωστή. Έτσι, εκτός από την ανατομική ανάταξη θα εξασφαλιστεί και η πρώιμη κινητοποίηση του χεριού, αποφεύγοντας δυσκαμψίες και λειτουργικά προβλήματα.

Ανοικτή ανάταξη και οστεοσύνθεση συντριπτικού κατάγματος 4ου μετακαρπίου
Σήμερα έχουμε στη θεραπευτική μας φαρέτρα μεγάλη ποικιλία από σύγχρονα υλικά οστεοσύνθεσης. Τέτοια είναι ειδικές πλάκες πολύ μικρής επιφανείας και βίδες μικρού διαμετρήματος από 1,2 έως 2,3 χιλιοστών (επόμενη εικόνα). Με αυτά τα υλικά μπορούμε να ανασυνθέσουμε ακόμα και τα πιο συντριπτικά κατάγματα. Στην πλειονότητα των περιπτώσεων τα υλικά αυτά δε χρειάζεται να αφαιρεθούν ποτέ.
Ενδομυελική ήλωση καταγμάτων μετακαρπίων
Το κάταγμα του ερασιτέχνη μποξέρ (3η εικόνα) συμβαίνει στον αυχένα του 5ου μετακαρπίου. Αποτελεί μια ιδιαίτερη περίπτωση, γιατί είναι από τα κατάγματα που μπορούν να αντιμετωπιστούν συντηρητικά, ακόμα και με γωνίωση (όχι στροφή!) της τάξης των 30 μοιρών.
Εάν η παρεκτόπιση είναι μεγαλύτερη, ή εάν ο ασθενής επιθυμεί γρήγορη κινητοποίηση, πραγματοποιείται η ενδομυελική ήλωση. Είναι οστεοσύνθεση που γίνεται με ελάχιστα παρεμβατική τεχνική με χρήση των εύκαμπτων ενδομυελικών ήλων. Αποτελεί την πιο σύγχρονη, ελάχιστα επεμβατική και αποτελεσματική τεχνική (επόμενη εικόνα).

Κλειστή ανάταξη και ενδομυελική ήλωση κατάγματος 5ου μετακαρπίου
Η μέθοδος αυτή είναι η επιλογή του Β.Κ.Φωτόπουλου, ο οποίος την έχει χρησιμοποιήσει σε μεγάλη σειρά ασθενών με άριστο τελικό αποτέλεσμα. Συγκεκριμένα, με ειδικό χειρισμό γίνεται κλειστή ανάταξη του κατάγματος.
Από τη βάση του 5ου μετακαρπίου, με τομή δέρματος 2-3mm, εισάγεται ειδικός εύκαμπτος ενδομυελικός ήλος. Ο ήλος αυτός προωθείται προωθείται ως την κεφαλή του μετακαρπίου (επόμενη εικόνα). Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την εσωτερική ναρθηκοποίηση του κατάγματος και την κινητοποίηση του χεριού αμέσως, χωρίς την ανάγκη γύψου. Αποτελεί την πιο σύγχρονη και αποτελεσματική αντιμετώπιση τέτοιων καταγμάτων.
Η τεχνική αυτή οδηγεί στο 100% των περιπτώσεων σε πώρωση (επούλωση) του κατάγματος και σε άριστο λειτουργικό αποτέλεσμα. Εξυπακούεται ότι η μέθοδος αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί και σε ανάλογα κατάγματα των υπολοίπων μετακαρπίων. Μοναδικό, ίσως, μειονέκτημα είναι η ανάγκη για αφαίρεση του υλικού, με μικρή επέμβαση περίπου 3-4 μήνες αργότερα.
Συνοψίζοντας, τα κατάγματα μετακαρπίων αποτελούν ένα σχετικά συχνό τραυματισμό του χεριού. Χρειάζονται προσεκτική αντιμετώπιση, συντηρητική ή χειρουργική, αναλόγως του τύπου και της παρεκτόπισης. Με σωστή αντιμετώπιση από τον έμπειρο Ορθοπαιδικό, ο ασθενής θα αποφύγει μελλοντικές περιπέτειες.
Ενημερωθείτε αμέσως για τα κατάγματα μετακαρπίων. Κλείστε τώρα το ραντεβού σας με τον Ορθοπαιδικό Δρ Φωτόπουλο Κ.Βασίλειο.
Μπορείτε να διαβάσετε και τα ακόλουθα ενδιαφέροντα άρθρα:
- Κάταγμα 5ου μετακαρπίου: Αντιμετώπιση με ελάχιστα παρεμβατική τεχνική
- Κάταγμα κάτω πέρατος κερκίδας: ό,τι πιο σύγχρονο στην αντιμετώπισή του
- Κάταγμα κεφαλής κερκίδας: πόσο αθώο είναι τελικά;
- Κάταγμα άνω πέρατος βραχιονίου