Οδήγηση μετά το χειρουργείο
[content_table]
Οι ασθενείς συχνά μάς ρωτούν πότε θα είναι κατάλληλοι για οδήγηση μετά από το χειρουργείο. Η ίδια ερώτησ προκύπτει και μετά από τραυματισμό στα άκρα ή τη σπονδυλική στήλη. Η επιστροφή στην οδήγηση δεν είναι απλή υπόθεση, καθώς σε αυτήν εμπλέκονται νομικά θέματα και θέματα ασφαλείας. Κατάγματα, αρθροσκοπήσεις, αρθροπλαστικές και ακινητοποίηση άκρων σε νάρθηκες μπορούν να επηρεάσουν την ικανότητα για ασφαλή οδήγηση και μάλιστα το καθένα από αυτά σε διαφορετικό βαθμό κατά περίπτωση. Από τη μια ο ασθενής επιθυμεί να οδηγήσει το συντομότερο δυνατό. Από την άλλη, ο γιατρός θέλει να τον κρατήσει όσο το δυνατό περισσότερο μακριά από την οδήγηση. Αυτό γίνεται για να τον προστατέψει, μεταξύ άλλων, από ένα πιθανό αυτοκινητιστικό ατύχημα.
Τι ισχύει και προς τα πού βρίσκεται η αλήθεια;
Προϋπάρχουσες μελέτες στη διεθνή βιβλιογραφία παρέχουν αποτελέσματα μετρήσεων, όπως:
- ο χρόνος αντίδρασης στο φρενάρισμα από τη στιγμή εμφάνισης του εμποδίου,
- η δύναμη φρεναρίσματος,
- η δυνατότητα ελιγμών με προσομοιωτές οδήγησης ή υπό συνθήκες κλειστής ελεγχόμενης διαδρομής.
Ο σκοπός είναι να εξαχθούν επαρκή στοιχεία για την ασφαλή επιστροφή στην οδήγηση (επόμενη εικόνα, χρήση προσομειωτών). Συχνά τα αποτελέσματά τους είναι αντιφατικά και αντικρουόμενα. Η ετερογένεια των αποτελεσμάτων σε δημοσιευμένες εργασίες μπορεί να είναι πολύ μεγάλη. Για παράδειγμα, στην αρθροπλαστική του γόνατος (αντικατάσταση του γόνατος με τεχνητή άρθρωση) σε διάφορες δημοσιεύσεις το διάστημα ασφαλούς οδήγησης ποικίλλει, αναλόγως της μελέτης, από 10 ημέρες μέχρι 2 μήνες μετά το χειρουργείο.
Κάνοντας μια συστηματική ανασκόπηση στη βιβλιογραφία, ο στόχος είναι να εκτιμηθεί η ποιότητα των διαφόρων δοκιμασιών και να εξαχθούν ορθά συμπεράσματα για την ασφαλή επιστροφή στην οδήγηση.
Η βιβλιογραφία, βασιζόμενη σε ήδη υπάρχοντα δεδομένα, μελετά την ασφαλή επιστροφή στην οδήγηση μετά από:
- ορθοπαιδική επέμβαση ή τραυματισμό κάτω άκρου,
- ορθοπαιδική επέμβαση ή τραυματισμό άνω άκρου και
- χειρουργείο σπονδυλικής στήλης.
Ανευρέθηκαν συνολικά 446 άρθρα στο διαδίκτυο, τα περισσότερα όμως δεν πληρούσαν τα κριτήρια της ανασκόπησης. Για το λόγο αυτό επελέγησαν τα 48, τα οποία περιλάμβαναν πληροφορίες για την οδήγηση μετά από τραυματισμό ή επεμβάσεις άνω άκρου, σπονδυλικής στήλης και κάτω άκρου. Τα άρθρα αυτά χρησιμοποίησαν μετρήσεις βασιζόμενες στο χρόνο και τη δύναμη φρεναρίσματος, σε προσομοιωτή οδήγησης και σε τυποποιημένη διαδρομή οδήγησης.
Τα αποτελέσματα της έρευνας σχετίζονται άμεσα με το χειρουργείο, ή τον τραυματισμό που έχει προηγηθεί, αλλά και με το ποιο πόδι εμπλέκεται στον τραυματισμό ή το χειρουργείο. Προφανές είναι ότι το δεξί πόδι είναι πιο σημαντικό, λόγω της παρουσίας του φρένου σε έκτακτες συνθήκες. Στα άνω άκρα, οι χρόνοι επιστροφής δεν επηρεάζονται σημαντικά από το ποιο χέρι είναι τραυματισμένο ή χειρουργημένο. Παρακάτω παρατίθενται οι χρόνοι επιστροφής στην ασφαλή οδήγηση, αναλόγως του τραυματισμού ή της πάθησης:
Κάτω άκρο
- Απλές αρθροσκοπικές επεμβάσεις γόνατος, όπως μηνισκεκτομή: 1ημέρα έως 1 εβδομάδα
- Αρθροσκοπική αντιμετώπιση ρήξης προσθίου χιαστού: 4-6 εβδομάδες για το δεξί πόδι, 2 εβδομάδες για το αριστερό,
- Επεμβάσεις για κότσι: στο δεξί πόδι 6 εβδομάδες, στο αριστερό 3-4,
- Κάταγμα δεξιάς ποδοκνημικής: 9 εβδομάδες (6-7 εβδομάδες για το αριστερό),
- Κάταγμα γόνατος, πτέρνας, ισχίου δεξιά: 4 με 6 μήνες (3-4 μήνες για το αριστερό),
- Ολική αρθροπλαστική δεξιού γόνατος: 4-6 εβδομάδες,
- Ολική αρθροπλαστική αριστερού γόνατος: 1-3 εβδομάδες,
- Ολική αρθροπλαστική δεξιού ισχίου: 4-6 εβδομάδες,
- Ολική αρθροπλαστική αριστερού ισχίου: 2-4 εβδομάδες,
- Συρραφή αχιλλείου τένοντα δεξιά: 8-10 εβδομάδες (6-8 για το αριστερό),
- Κάταγμα 5ου μεταταρσίου δεξιά: 6 εβδομάδες (όταν αντιμετωπίζεται με περιπατητικό νάρθηκα) με 12 εβδομάδες (όταν αντιμετωπίζεται με νάρθηκα ακινητοποίησης κάτω άκρου).
Άνω άκρο
- Αρθροσκοπική συρραφή τενόντων ώμου: 3-4 μήνες,
- Αρθροσκόπηση ώμου (χωρίς συρραφή τενόντων): 1 μήνας,
- Διάνοιξη καρπιαίου σωλήνα: 9-10 ημέρες,
- Κάταγμα πηχεοκαρπικής, αντιμετωπισθέν χειρουργικά: 2 μήνες,
- Κάταγμα πηχεοκαρπικής, αντιμετωπισθέν με γύψο: 3 μήνες.
Σπονδυλική στήλη
- Δισκεκτομή: 2-4 εβδομάδες,
- Σπονδυλοδεσία: 4-6 εβδομάδες,
- Κάταγμα σπονδυλικής στήλης: 8-12 εβδομάδες.
Οι διαθέσιμες πληροφορίες αναφέρονται στο καλύτερο δυνατό σενάριο για το πότε οι ασθενείς μπορούν να οδηγήσουν με ασφάλεια. Είναι πολύ σημαντικό οι διάφοροι παράγοντες να έχουν επανέλθει στα φυσιολογικά. Πριν όμως ο ασθενής βρεθεί πίσω από το τιμόνι, θα πρέπει να αξιολογηθούν και άλλοι παράγοντες, όπως:
- η δύναμη του σκέλους,
- το εύρος κίνησης μιας άρθρωσης και
- η χρήση οπιοειδών ή άλλων αναλγητικών.
Η χρήση κηδεμόνων στα κάτω άκρα επηρεάζει δυσμενώς την ικανότητα οδήγησης και γι’ αυτό θα πρέπει να απαγορεύεται η οδήγηση υπό αυτές τις συνθήκες. Οι επεμβάσεις στα άνω άκρα δεν επηρεάζουν τη δυνατότητα φρεναρίσματος, έχουν όμως αρνητική επίδραση στη δυνατότητα αποφυγής ξαφνικού εμποδίου στο δρόμο.
Η διοίκηση ασφάλειας κυκλοφορίας στις εθνικές οδούς Αμερικής (National Highway Traffic Safety Administration) αναφέρει ότι οι οδηγοί πρέπει να έχουν τουλάχιστον τα 4/5 της δύναμής τους στα άνω άκρα και στο δεξί κάτω άκρο ως το ελάχιστο επιτρεπτό όριο για οδήγηση, θεωρώντας ότι τα 4/5 ισχύος ορίζονται ως η κίνηση του σκέλους απέναντι στη βαρύτητα και σε κάποια μικρή αντίσταση (Κλίμακα Οξφόρδης, επόμενη εικόνα).
Συμπερασματικά, θα λέγαμε ότι επιστροφή στην ασφαλή οδήγηση για τον ορθοπαιδικό ασθενή είναι μια πολυπαραγοντική διαδικασία. Σε αυτήν πρέπει να συνεκτιμώνται:
- η επέμβαση ή ο τραυματισμός που προηγήθηκε,
- η αποθεραπεία,
- η χρήση ή όχι οπιοειδών ή άλλων αναλγητικών φαρμάκων και
- η γενικότερη κατάσταση του ασθενούς.
Πρέπει να τονιστεί επίσης ότι είναι διαφορετικό να οδηγεί κανείς σε προσομοιωτή ή σε συγκεκριμένο τεστ ελεγχόμενης διαδρομής (όπως το τεστ φρεναρίσματος) και διαφορετικό να οδηγεί κάτω από πραγματικές συνθήκες, όπου το απρόοπτο μπορεί να συμβεί ανά πάσα στιγμή και από διαφορετικές κατευθύνσεις. Επομένως, η επιτυχία σε μια ελεγχόμενη δοκιμασία θα μπορούσε να υποδείξει το συντομότερο δυνατό χρόνο που μπορεί ένας ασθενής να επιστρέψει στην οδήγηση και όχι να αποτελέσει οδηγό με κλειστά μάτια. Η τελική απόφαση θα πρέπει να λαμβάνεται πάντα μετά από στενή συνεργασία ασθενούς-ιατρού και συνεκτιμώντας όλες εκείνες τις παραμέτρους που επηρεάζουν την οδηγική ικανότητα.
Η συγγραφή του άρθρου αυτού στηρίζεται σε επιστημονικά δεδομένα από άρθρο που δημοσιεύεται στο τεύχος Δεκεμβρίου 2016 στο έγκυρο επιστημονικό ορθοπαιδικό περιοδικό Clinical Orthopaedics and Related Research (K.J.DiSilvestro et al, Dec.2016, Vol 474, Νο12, p:2557-2570).
Για περισσότερες πληροφορίες, κλείστε το ραντεβού σας με τον Ορθοπαιδικό Χειρουργό Δρ Φωτόπουλο Βασίλειο και ενημερωθείτε λεπτομερώς.
