Τι είναι η οσφυϊκή δισκοπάθεια;
Η οσφυϊκή δισκοπάθεια ή αλλιώς δισκοκήλη, είναι η φθορά του μεσοσπονδυλίου δίσκου που προκαλεί ενοχλήσεις και πόνο, μούδιασμα και αδυναμία στη μέση και το πόδι. Ο λόγος που προκαλεί αυτά τα συμπτώματα, έγκειται στο γεγονός ότι ο εκφυλισμένος μεσοσπονδύλιος δίσκος προκαλεί πίεση στο νωτιαίο μυελό καθώς και στα νεύρα που εκπορεύονται από το νωτιαίο μυελό. Όπως γίνεται εύκολα αντιληπτό, θεωρείται ως μια από τις συχνότερες αιτίες πόνου στη μέση. Πέρα από την περιοχή της μέσης, συχνά παρατηρείται δισκοπάθεια και στην αυχενική μοίρα, αλλά πολύ σπάνια στην σχετικώς άκαμπτη θωρακική μοίρα.
Η οσφυϊκή δισκοπάθεια εμφανίζεται σε μεγάλη συχνότητα με την αύξηση της ηλικίας, αν και μπορεί να προσβάλλει ακόμα και νέους 20 ετών.
Τι είναι ο μεσοσπονδύλιος δίσκος;
Προκειμένου να κατανοήσουμε την κατάσταση που δημιουργεί η οσφυϊκή δισκοπάθεια, θα πρέπει να αναφερθούμε πρωτίστως στην ανατομία της περιοχής.
Έτσι λοιπόν, ο μεσοσπονδύλιος δίσκος είναι μια μαλακή ινοχόνδρινη δομή, που παρεμβάλλεται ανάμεσα στα οστά της σπονδυλικής στήλης, τους σπονδύλους. Ο ρόλος του έγκειται κυρίως στην απορρόφηση των κραδασμών, ενώ παράλληλα, επιτρέπει κινήσεις κάμψης, έκτασης, στροφής και πλαγίων κινήσεων της μέσης. Ο μεσοσπονδύλιος δίσκος περιβάλλεται από ένα σύστημα εξωτερικών δακτυλίων. Στο εσωτερικό του τμήμα, περιέχει τον πηκτοειδή πυρήνα, μια δομή σαν gel, με κύριο συστατικό το νερό. Τέλος, το όνομά του μεσοσπονδύλιου δίσκου, οφείλεται στους γειτονικούς σπονδύλους, π.χ. ο δίσκος Ο4/Ο5 είναι ανάμεσα στον 4ο και 5ο οσφυϊκό σπόνδυλο.
Πώς συμβαίνει η οσφυϊκή δισκοπάθεια;
Με την πάροδο του χρόνου, ο δίσκος χάνει μέρος του νερού του και αφυδατώνεται, γεγονός που οδηγεί στην μείωση της ελαστικότητας και τους ύψους του. Ταυτόχρονα, οι δακτύλιοι, που αποτελούν το περίβλημά του, εμφανίζουν μικρορήξεις (σκισίματα). Όλα τα παραπάνω έχουν ως αποτέλεσμα, το εσωτερικό του δίσκου να πιέζεται και να βγαίνει προς τα πίσω, δημιουργώντας μια κήλη, που μπορεί να πιέζει το νωτιαίο μυελό και τα νεύρα. Αυτό μπορεί να συμβεί είτε σταδιακά, με την καταπόνηση της μέσης, είτε μετά από μία απότομη κίνηση (κατά το σήκωμα βάρους).
Σχηματική αναπαράσταση οσφυϊκής δισκοπάθειας
Πώς εμφανίζεται η οσφυϊκή δισκοπάθεια;
Στα αρχικά στάδια μπορεί να υπάρχει πόνος γύρω από τη μέση, συνήθως από τη μία πλευρά. Ο πόνος επιμένει μερικές εβδομάδες, παρά τη χορήγηση αναλγητικών και παρά τη σχετική ύφεση. Επίσης, υποτροπιάζει με σχετική ευκολία, δηλαδή μετά από ελάχιστη καταπόνηση, ή έκθεση σε ψυχρό περιβάλλον. Αργότερα, αρχίζει η συμπτωματολογία από το πόδι, κυρίως με τη μορφή πόνου (ριζοπάθεια). Λιγότερο συχνά εμφανίζεται ως μούδιασμα ή αδυναμία. Η αντανάκλαση του πόνου συνήθως είναι στην έξω ή στην πίσω πλευρά του μηριαίου. Μπορεί να κατεβαίνει προς τη γάμπα, το μεγάλο δάκτυλο, ή τα μικρότερα δάκτυλα του ποδιού.
Σε άλλες περιπτώσεις η συμπτωματολογία είναι πιο θορυβώδης, με απευθείας έναρξη του καυστικού πόνου στο πόδι, χωρίς προηγούμενη ενόχληση στη μέση. Πολύ συχνά ο ασθενής λόγω του πόνου, γέρνει προς το πλάι. Γέρνει είτε στην πάσχουσα, είτε στη υγιή πλευρά. Προσπαθεί μέσω αυτής της ενέργειας να μειώσει το επίπεδο του πόνου. Η στάση αυτή λέγεται «ανταλγική σκολίωση». Υπάρχει επίσης περίπτωση εμφάνισης αδυναμίας στο πόδι, με δυσχέρεια στη βάδιση ή και μούδιασμα στα γεννητικά όργανα.
Σε σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να εμφανιστεί η ιππουριδική συνδρομή. Πρόκειται για επείγουσα κατάσταση, κατά την οποία πιέζονται περισσότερα νεύρα από ένα μεγάλο κομμάτι δίσκου. Κλινικά, η ιππουριδική συνδρομή εμφανίζεται με:
- Αδυναμία και στα δύο πόδια,
- Αναισθησία στην περιγεννητική περιοχή (αίσθηση τύπου σέλας)
- Προβλήματα στην ούρηση, την αφόδευση και τη σεξουαλική λειτουργία.
- Αιφνίδια απώλεια ούρων και κοπράνων, ή κατακράτηση ούρων.
Η ιππουριδική συνδρομή είναι η μοναδική, ίσως, απόλυτη ένδειξη επείγουσας χειρουργικής επέμβασης για την αφαίρεση της κήλης, την αποσυμπίεση των νεύρων και την επάνοδο του φυσιολογικού ελέγχου της ουροδόχου κύστης και του ορθού.
Πώς εξελίσσεται η οσφυϊκή δισκοπάθεια;
Ο οργανισμός αναγνωρίζει την παρουσία κήλης μεσοσπονδυλίου δίσκου και προσπαθεί να την αντιμετωπίσει. Η φυσική εξέλιξη της κήλης είναι η σταδιακή απορρόφησή της, πράγμα που οδηγεί στην ύφεση των συμπτωμάτων. Το χρονικό διάστημα που απαιτείται μπορεί να φτάσει τους 18 μήνες. Συνήθως όμως η κλινική εικόνα βελτιώνεται πολύ νωρίτερα, περίπου στους 3 μήνες. Αυτό βέβαια, είναι πολύ θεωρητικό, καθώς ο δίσκος, από τον οποίο προκλήθηκε η κήλη, είναι ήδη εκφυλισμένος. Ως συνέπεια έχει την υποτροπή της κήλης με την έξοδο νέου δισκικού υλικού και την επανεμφάνιση των συμπτωμάτων.
Πώς γίνεται η διάγνωση της η οσφυϊκή δισκοπάθεια ;
Όλα ξεκινούν με τη λήψη καλού ιστορικού από τον ιατρό. Η καλή κλινική εξέταση είναι συνήθως αρκετή για να μας οδηγήσει με ασφάλεια, όχι μόνο στη διάγνωση της κήλης, αλλά και στο ακριβές επίπεδο του δίσκου που πάσχει. Συνήθως, τα παρακάτω συμπτώματα, είναι χαρακτηριστικά για την ασφαλή διάγνωση:
- Ειδικά ευρήματα από την κλινική εξέταση
- Η αντανάκλαση του πόνου στο πόδι
- Η αισθητικότητα,
- Η μυϊκή ισχύς,
- Τα τενόντια αντανακλαστικά (επιγονατιδικό, αχίλλειο, κλώνος) και
Η μαγνητική τομογραφία οσφυϊκής μοίρας (επόμενη εικόνα), αφενός θα επιβεβαιώσει την κλινική εξέταση αφετέρου δε, θα μας δώσει χρήσιμες πληροφορίες για την ορθή λήψη απόφασης για την επιλογή θεραπείας. Η επιλογή θεραπείας, έγκειται στα διαθέσιμα κριτήρια που υπάρχουν και διερευνάται αν δηλαδή, θα ακολουθηθεί συντηρητική ή χειρουργική θεραπεία. Επί αδυναμίας διενέργειας μαγνητικής τομογραφίας, γίνεται εναλλακτικά αξονική τομογραφία. Σε σπανιότερες περιπτώσεις μπορεί να βοηθήσει η απλή ακτινογραφία οσφυϊκής μοίρας ή το ηλεκτρομυογράφημα.
Πως αντιμετωπίζεται η οσφυϊκή δισκοπάθεια;
Σε ποσοστό που φθάνει το 90-95%, η δισκοπάθεια αντιμετωπίζεται συντηρητικά, χωρίς να εννοούμε και «παθητικά». Η συντηρητική αγωγή περιλαμβάνει όλα τα ακόλουθα:
- Φαρμακευτική αγωγή (αντιφλεγμονώδη/αναλγητικά φάρμακα, ενίοτε και κορτιζόνη) – Χορηγείται για ένα σχετικώς βραχύ διάστημα 7-10 ημερών.
- Ανάπαυση στο κρεβάτι με τα γόνατα ελαφρώς λυγισμένα για 3-4 ημέρες.
- Φυσικοθεραπευτική αγωγή: Συνίσταται όταν περάσει η οξεία φάση. Έχουν αναπτυχθεί αρκετές μέθοδοι φυσικοθεραπείας, με αρκετά καλά αποτελέσματα. Η πιο αποδεκτή και αποδοτική είναι η μέθοδος McKenzie.
- Επί εμμονής των συμπτωμάτων, χρησιμοποιούνται ειδικά φάρμακα που παρεμβαίνουν στον νευροπαθητικό πόνο, μειώνοντας τα επίπεδά του.
- Απώλεια βάρους (εάν χρειάζεται).
- Τροποποίηση δραστηριοτήτων.
- Αποφυγή άρσης βάρους, στροφικών κινήσεων, έντονης κάμψης της μέσης.
- Αποφυγή ορθοστασίας για μεγάλα διαστήματα και γενικότερα αποφυγή καταπόνησης της μέσης.
- Αποφυγή πολύωρης παραμονής σε κάθισμα, όπως π.χ. στο γραφείο, ή στην οδήγηση.
- Φυσική δραστηριότητα με γυμναστική άσκηση που περιλαμβάνει ενδυνάμωση κοιλιακών και ραχιαίων μυών.
Πότε η χειρουργική επέμβαση είναι μονόδρομος για την αντιμετώπιση της οσφυϊκής δισκοπάθειας;
Η χειρουργική αντιμετώπιση συνιστάται στις ακόλουθες περιπτώσεις:
- Όταν υπάρχουν πολλά υποτροπιάζοντα επεισόδια, που καθηλώνουν τον ασθενή και επηρεάζουν την καθημερινότητά του,
- Όταν τα συμπτώματα της αδυναμίας και του μουδιάσματος στο πόδι, δεν υποχωρούν για μήνες
- Όταν πλέον υπάρχει ελεύθερο δισκικό υλικό στον σπονδυλικό σωλήνα
- Όταν υπάρχουν συμπτώματα ιππουριδικής συνδρομής : Στην περίπτωση αυτή απαιτείται επείγουσα χειρουργική αποσυμπίεση του σπονδυλικού σωλήνα.
Πώς γίνεται η χειρουργική επέμβαση;
Η επέμβαση λέγεται «μικροδισκεκτομή» και διενεργείται με γενική αναισθησία, μέσω μιας μικρής τομής 3-4 εκατοστών. Με τη χρήση του χειρουργικού μικροσκοπίου, ανευρίσκεται το κομμάτι της κήλης δίσκου, το οποίο αφαιρείται. Από τον εκφυλισμένο δίσκο, αφαιρούνται επίσης τεμαχίδια που είναι υπεύθυνα για περιπτώσεις υποτροπής της δισκοπάθειας. Κατά τη χειρουργική επέμβαση αντιμετωπίζεται μόνον ο δίσκος που προκαλεί τα συμπτώματα και όχι άλλοι γειτονικοί, πιθανά, εκφυλισμένοι δίσκοι.
Συμπερασματικά, θα λέγαμε ότι η οσφυϊκή δισκοπάθεια (όπως και η αυχενική) αποτελεί μια πολύ συχνή πάθηση με κόστος τόσο ατομικό, όσο και κοινωνικό. Το 90-95% των περιπτώσεων θα έχει ένα πολύ καλό λειτουργικό αποτέλεσμα με τη συντηρητική αντιμετώπιση και την τροποποίηση επιβαρυντικών δραστηριοτήτων.
Σε ποιον ιατρό απευθυνόμαστε;
Με την οσφυϊκή δισκοπάθεια ασχολείται τόσο ο Ορθοπαιδικός, όσο και ο Νευροχειρουργός, Βασική προϋπόθεση είναι, ο ιατρός, να διαθέτει τις γνώσεις και την εμπειρία να διαγνώσει και να αντιμετωπίσει τη δισκοπάθεια.
Απευθυνθείτε στον έμπειρο κι εξειδικευμένο Ορθοπαιδικό Χειρουργό Δρ. Βασίλειο Φωτόπουλο, ώστε να λάβετε μια έγκυρη διάγνωση και να αντιμετωπίσετε το πρόβλημα σας. Με σεβασμό και υπευθυνότητα θα σας προτείνει το κατάλληλο θεραπευτικό πλάνο για την περίπτωσή σας.
