[content_table]
Η οστεοσύνθεση καταγμάτων ισχίου είναι η επέμβαση που γίνεται για την αντιμετώπιση των καταγμάτων στο ισχίο. Τα κατάγματα στην περιοχή του ισχίου αποτελούν πολύ συχνά οστεοπορωτικά κατάγματα. Η συχνότητά τους εκτιμάται ότι φτάνει παγκοσμίως το 1,7 εκατομμύριο ετησίως.
Τα κατάγματα στην περιοχή του ισχίου συμβαίνουν συνήθως σε ασθενείς άνω των 65 ετών, συχνότερα δε σε γυναίκες, μετά από μια απλή πτώση στο έδαφος. Είναι πιθανό να συμβούν και σε νέους ενήλικες, ως αποτέλεσμα κακώσεων υψηλής ενέργειας, όπως τροχαία ατυχήματα ή πτώσεις από ύψος.
Τα παλαιότερα χρόνια, το λεγόμενο «πέσιμο» αποτελούσε το φόβητρο για την τρίτη ηλικία και τις οικογένειές τους. Οι περιορισμένες χειρουργικές δυνατότητες του παρελθόντος οδηγούσαν σε παρατεταμένο κλινιστατισμό των ασθενών, με αποτέλεσμα τη δημιουργία σοβαρών επιπλοκών, ενίοτε με τραγική κατάληξη.
Ωστόσο, τις τελευταίες τρεις δεκαετίες υπάρχει σημαντική πρόοδος της Ορθοπαιδικής και της Αναισθησιολογίας. Αποτέλεσμα αυτής της προόδου είναι η γρήγορη και αποτελεσματική αντιμετώπιση αυτών των καταγμάτων. Πλέον, οι ασθενείς μπορούν να επιστρέψουν άμεσα στην καθημερινότητά τους.
Κατάγματα ισχίου: Ταξινόμηση
Τα κατάγματα ισχίου ταξινομούνται σε δύο μεγάλες κατηγορίες:
- τα ενδαρθρικά κατάγματα (υποκεφαλικά και κατάγματα αυχένος) και
- τα εξωαρθρικά κατάγματα (διατροχαντήρια, υποτροχαντήρια).
Η ταξινόμηση αποτελεί ταυτόχρονα οδηγό αντιμετώπισης, διότι μεταξύ τους παρουσιάζουν θεμελιώδεις διαφορές σχετικά με την εμβιομηχανική τους σταθερότητα, την αποκατάστασή τους, τις επιπλοκές τους και τη φυσική τους πορεία.
Τύποι καταγμάτων ισχίου
Υποκεφαλικά κατάγματα ισχίου: Αντιμετώπιση
Τα υποκεφαλικά κατάγματα είναι δυνατόν να είναι απαρεκτόπιστα, ελάχιστα παρεκτοπισμένα, ή πλήρως παρεκτοπισμένα. Στις δύο πρώτες περιπτώσεις γίνεται προσπάθεια κλειστής ανάταξης και οστεοσύνθεσης με 3 αυλοφόρους κοχλίες (κοχλίωση ASNIS, επόμενη εικόνα). Η επέμβαση αυτή μπορεί να γίνει με μικρή τομή δέρματος, ή ακόμη και διαδερμικά, μέσω 2 ή 3 οπών δέρματος, μήκους 1 εκατοστού.
Αντιμετώπιση υποκεφαλικού κατάγματος με κοχλίωση ASNIS
Σε παρεκτοπισμένα, όμως, κατάγματα διαταράσσεται η αιμάτωση της μηριαίας κεφαλής. Η βιωσιμότητα της μηριαίας κεφαλής τίθεται σε κίνδυνο και αυξάνει το ποσοστό ψευδαρθρώσεων (να μην κολλήσει το κάταγμα). Αυτό το γνωρίζουμε, σε περίπτωση που επιλέγουμε την οστεοσύνθεση σε αυτήν την υποκατηγορία των υποκεφαλικών. Για το λόγο αυτό εναλλακτικά έχουμε τη δυνατότητα διενέργειας:
- Ημιαρθροπλαστικής (επόμενη εικόνα αριστερά)
- Ολικής αρθροπλαστικής, δηλαδή αντικατάσταση και της κοτύλης, σε νεότερες ηλικίες (επόμενη εικόνα δεξιά)
- Αφαιρετικής αρθροπλαστικής (τύπου Girdlestone, η οποία έχει εγκαταλειφθεί στις μέρες μας)
Η ημιαρθροπλαστική συνίσταται στην αφαίρεση της κατεαγώσας (σπασμένης) μηριαίας κεφαλής. Εισάγεται μηριαίο εμφύτευμα (στυλεός) με μεταλλική κεφαλή, το οποίο αρθρώνεται απευθείας με τη φυσιολογική κοτύλη του ασθενούς. H ολική αρθροπλαστική διενεργείται με εφαρμογή εμφυτεύματος και στην κοτύλη, όπως στις περιπτώσεις οστεοαρθρίτιδας του ισχίου. Η ολική αρθροπλαστική επιλέγεται όταν ο ασθενής με το υποκεφαλικό κάταγμα ισχίου είναι νεότερος των 70 ετών ή όταν συνυπάρχει σοβαρού βαθμού αρθρίτιδα του ισχίου.
Τα τελευταία χρόνια η επέμβαση της αρθροπλαστικής του ισχίου γίνεται με τη μέθοδο της ελάχιστα παρεμβατικής χειρουργικής (AMIS). Η τεχνική αυτή προσφέρει ταχύτερη και πιο ανώδυνη κινητοποίηση του ασθενούς, μειώνοντας παράλληλα τον χρόνο νοσηλείας και τις ανάγκες για μετάγγιση αίματος.
Με ποια κριτήρια θα γίνει η επιλογή για τη μέθοδο αντιμετώπισης;
Η λήψη απόφασης για τη μέθοδο αντιμετώπισης που θα χρησιμοποιηθεί εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όπως:
- η βιολογική ηλικία του ασθενούς,
- το επίπεδο δραστηριοτήτων πριν από το κάταγμα,
- η παρουσία ή όχι οστεοαρθρίτιδας,
- η νοητική κατάσταση του ασθενούς,
- οι συνυπάρχουσες παθήσεις και
- τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του κατάγματος.
Αριστερή εικόνα: Αντιμετώπιση υποκεφαλικού κατάγματος με ημιολική αρθροπλαστική
Δεξιά εικόνα: Αντιμετώπιση υποκεφαλικού κατάγματος με ολική αρθροπλαστική
Διατροχαντήρια κατάγματα ισχίου
Τα κατάγματα αυτά σχετίζονται γενικότερα με μικρότερα ποσοστά επιπλοκών. Αυτό οφείλεται στην πλούσια αιμάτωση της περιοχής και στη ταχύτερη πώρωση του κατάγματος. Έτσι, τα ποσοστά ψευδάρθρωσης του κατάγματος και οστεονέκρωσης είναι εξαιρετικά χαμηλά. Με την τεχνική αυτή, διατηρείται η βιολογική κεφαλή του μηριαίου και η φυσιολογική λειτουργία της άρθρωσης.
Η θεραπεία εκλογής για τα κατάγματα αυτά είναι η εσωτερική οστεοσύνθεση. Παλαιότερα χρησιμοποιούνταν γωνιώδεις πλάκες με ανοικτές προσπελάσεις και μεγαλύτερο διεγχειρητικό χρόνο και τραύμα. Η σύγχρονη τεχνική είναι η κλειστή ανάταξη και η οστεοσύνθεση με ήλους τελευταίας γενιάς τύπου G-Nail (Gamma-nail, από το ελληνικό γράμμα “Γ”).
Διατροχαντήρια κατάγματα ισχίου: Πλεονεκτήματα επέμβασης
Η επέμβαση διαρκεί περίπου μισή ώρα. Ελαχιστοποιεί τις απώλειες αίματος, το χρόνο αναισθησίας και το χειρουργικό τραύμα (επόμενη εικόνα). Χρειάζονται 3 μικρές τομές στο δέρμα, συνολικού μήκους 4-5 εκατοστών.
Η αποκατάσταση του ασθενή είναι άμεση, καθώς μπορεί να βαδίσει με περιπατητήρα (το γνωστό “π”) λίγες ώρες μετά το χειρουργείο. Μετά την παρέλευση τεσσάρων εβδομάδων, συνήθως οι ασθενείς είναι σε θέση να βαδίσουν ελεύθερα. Η ολική επαναφορά στις προγενέστερες δραστηριότητές τους, γίνεται 2-3 μήνες μετεγχειρητικά.
Αντιμετώπιση διατροχαντηρίου κατάγματος αριστερά με ήλο “Gamma-Nail”
Υπάρχει συντηρητική αντιμετώπιση στα κατάγματα του ισχίου;
Η συντηρητική αντιμετώπιση υπήρξε σε προηγούμενες δεκαετίες μια από τις θεραπευτικές επιλογές. Εφαρμόστηκε σε ασθενείς, των οποίων η γενική κατάσταση δεν επέτρεπε μια χειρουργική επέμβαση. Την τελευταία 20ετία στη διεθνή βιβλιογραφία δεν αναφέρεται η συντηρητική αντιμετώπιση των καταγμάτων ισχίου.
Οι εξελίξεις των υλικών και των τεχνικών στη σύγχρονη Ορθοπαιδική σε συνδυασμό με τις εξελίξεις στην αναισθησιολογία, έχουν αποκλείσει τη συντηρητική αντιμετώπιση των καταγμάτων αυτών. Σε αναδρομική μελέτη το 1992, επί 1400 ασθενών με κάταγμα του ισχίου, διαπιστώθηκε 30% θνητότητα σε 1 χρόνο στις περιπτώσεις συντηρητικής αντιμετώπισης (κλινοστατισμός) για μη παρεκτοπισμένα κατάγματα. Στην ίδια εργασία αναφέρεται ποσοστό θνητότητας 90% για τα παρεκτοπισμένα κατάγματα με συντηρητική αντιμετώπιση. Η πνευμονία, τα έλκη κατάκλισης, οι θρομβώσεις και η πνευμονική εμβολή ήταν οι πιο συχνές αιτίες θανάτου για αυτούς τους ασθενείς.
Σε αντίθεση, η χειρουργική αντιμετώπιση προσφέρει γρήγορη κινητοποίηση του ασθενούς. Τα πλεονεκτήματα της κινητοποίησης είναι:
- Αποφυγή λοιμώξεων αναπνευστικού
- Αποφυγή ουρολοιμώξεων,
- σημαντική μείωση θρομβώσεων
- αποφυγή ελκών κατάκλισης
- επιστροφή στις καθημερινές δραστηριότητες
- Κοινωνικοοικονομικά οφέλη, τόσο σε επίπεδο οικογένειας, όσο και κοινωνίας.
Συμπερασματικά, θα λέγαμε ότι τα κατάγματα ισχίου ήταν, είναι και θα είναι ένα μείζον ορθοπαιδικό πρόβλημα, με τεράστιες κοινωνικο-οικονομικές επιπτώσεις.
Με την πρόοδο της Ορθοπαιδικής και της Αναισθησιολογίας, αλλά και των μεθόδων αποκατάστασης, έχουν αναστραφεί σε ικανοποιητικό βαθμό τα δεδομένα για την επιβίωση και την αποκατάσταση των ασθενών.
Ο Δρ Β. Κ. Φωτόπουλος έχει αντιμετωπίσει εκατοντάδες περιστατικά με κατάγματα ισχίου και έχει μεγάλη εμπειρία στην αντιμετώπιση αυτών των ασθενών. Χρησιμοποιεί σύγχρονες τεχνικές ελάχιστα επεμβατικές, με τις οποίες εξασφαλίζεται η ταχύτατη ανάρρωση του ασθενούς, με τη μικρότερη επιβάρυνση.
