Ρήξη Μηνίσκου

Στο κείμενο που ακολουθεί, ο Ορθοπαιδικός Χειρουργός Δρ Β.Κ.Φωτόπουλος αναλύει τη λειτουργία του μηνίσκου και την αντιμετώπισή του, όταν υποστεί ρήξη.

Ο Δρ Β.Κ.Φωτόπουλος είναι από τους λίγους Ιατρούς στην Ελλάδα που έχει εκπαιδευτεί στην ασφαλή, απόλυτα ανώδυνη, ατραυματική και αναίμακτη μέθοδο αντιμετώπισης της ρήξης του μηνίσκου σε πιστοποιημένα κέντρα του εξωτερικού.

Ο εξειδικευμένος Ορθοπαιδικός Χειρουργός Dr. Βασίλης Φωτόπουλος μας εξηγεί μέσα σε 2 λεπτά για την οριστική αντιμετώπιση της ρήξης μηνίσκου, μόνο με τοπική αναισθησία.

Εισαγωγή

Η ρήξη μηνίσκου είναι πολύ συχνό πρόβλημα που απασχολεί μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού. Πρόκειται ουσιαστικά για σχίσιμο του μηνίσκου, ο οποίος δεν μπορεί πια να επιτελέσει σωστά τη λειτουργία του. Μπορεί να συμβεί σε νέους μετά από έναν τραυματισμό, όπως στο ποδόσφαιρο, μπάσκετ, ή στο σκι. Σε μεγαλύτερες ηλικίες (άνω των 55 ετών) συμβαίνει ως αποτέλεσμα ασήμαντης κάκωσης (βαθύ κάθισμα, παραπάτημα στη σκάλα κ.α.)

Τι είναι ο μηνίσκος και ποια η λειτουργία του;

Ο μηνίσκος είναι μια ινοχόνδρινη δομή που παρεμβάλλεται ανάμεσα στο μηρό και την κνήμη και ανήκει στα μαλακά μόρια που βρίσκονται μέσα στην άρθρωση του γόνατος. Κάθε γόνατο έχει δύο μηνίσκους, τον έσω και τον έξω. Οι λειτουργίες του μηνίσκου είναι 3:

• μετατρέπει την επίπεδη επιφάνεια της κνήμης σε κοίλη και τη βοηθάει να αρθρώνεται ιδανικά με την κυρτή επιφάνεια του μηριαίου. 
• συνεισφέρει σημαντικά στη σταθερότητα του γόνατος 
• απορροφά τους κραδασμούς, αποτελεί δηλαδή το «αμορτισέρ» ανάμεσα στο μηρό και την κνήμη.

  

  Σχηματική απεικόνιση του μηνίσκου στο γόνατο

  

  Ο έσω και έξω μηνίσκος

  
  

Τι είναι η ρήξη του μηνίσκου και πώς συμβαίνει;

Η ρήξη  του μηνίσκου είναι στην ουσία ένα σχίσιμο που συμβαίνει στο φυσιολογικό μηνίσκο, διαταράσσοντας έτσι τη φυσιολογική του δυνατότητα και απορρόφηση των κραδασμών και των φορτίων μέσα στο γόνατο.

Υπάρχει μεγάλη ποικιλομορφία στις ρήξεις του μηνίσκου (επόμενη εικόνα). Αναλόγως της μορφής της ρήξης, συνήθως αναγνωρίζουμε το εάν ένας μηνίσκος θα αντιμετωπιστεί συντηρητικά ή χειρουργικά (με αρθροσκόπηση).

Α. Σε νέους ενήλικες ο μηνίσκος τραυματίζεται μετά από μια στροφική κάκωση του γόνατος κατά τη διάρκεια αθλητικών δραστηριοτήτων. 

Β. Σε ασθενείς άνω των 50 ετών, η ρήξη του μηνίσκου μπορεί να συμβεί μετά από μια πολύ ήπια κάκωση, πολλές φορές μια απλή στροφική κίνηση του γόνατος, όπως κατά την έξοδο από το αυτοκίνητο, κατά το ανεβοκατέβασμα σκάλας, ή απλά κατά την έγερση μετά από βαθύ κάθισμα στα γόνατα.

Σε αυτή την περίπτωση ο μηνίσκος πάσχει ήδη από εκφυλιστικές αλλοιώσεις λόγω της ηλικίας και της καταπόνησης του γόνατος, ή λόγω ενός παλαιότερου τραυματισμού στο γόνατο.

α. μικρή ακτινωτή ρήξη, β. μεγάλη ακτινωτή ρήξη, γ. γλωσσοειδής ρήξη, δ. οριζόντια ρήξη, ε. σταθερή επιμήκης ρήξη, στ. ασταθής επιμήκης ρήξη και ζ. ρήξη δίκην λαβής κάδου

Πονάει η ρήξη μηνίσκου;

Στα αρχικά στάδια ναι. Δεν είναι βέβαια ένας πόνος αφόρητος που μας ξυπνάει τη νύχτα, ή που μας καίει το γόνατο. Η ρήξη μηνίσκου συνήθως προκαλεί ενόχληση κατά τη βάδιση, το ανεβοκατέβασμα σκάλας και το τρέξιμο, και δυσχεραίνει τη συμμετοχή μας σε αθλητικές δραστηριότητες (π.χ. ποδόσφαιρο, μπάσκετ).

Ενοχλεί επίσης κατά τις αλλαγές στάσεις στο νυκτερινό ύπνο. Σε ορισμένες, δε, περιπτώσεις το ραγέν τμήμα του μηνίσκου μπορεί να προκαλέσει μηχανικό μπλόκ του γόνατος και αδυναμία έκτασής του, οπότε ο ασθενής δε μπορεί να τεντώσει το γόνατό του και να βαδίσει (συνήθως σε ρήξεις τύπου “λαβής κάδου”, επόμενη εικόνα).

Α.Φυσιολογικός μηνίσκος                                            Β. Ρήξη μηνίσκου δίκην “λαβής κάδου”.
ΜΚ: μηριαίος κόνδυλος, Μ: μηνίσκος, ΚΚ: κνημιαίος κόνδυλος

Πρήζεται το γόνατο με ρήξη μηνίσκου;

Μετά από έναν τραυματισμό στο μηνίσκο και εφόσον δεν έχει συμβεί άλλος σοβαρός ενδαρθρικός τραυματισμός, το γόνατο πρήζεται ελαφρά και συνήθως εμφανώς μετά το πρώτο 24ωρο. Δεν πρήζεται όμως τόσο πολύ όσο σε άλλους σοβαρούς τραυματισμούς του γόνατος.

Τι πρέπει να κάνω, εάν υποπτευθώ μια ρήξη μηνίσκου  στο γόνατό μου;

Εάν αθλούμαστε, πρέπει οπωσδήποτε να σταματήσουμε τη δραστηριότητα και να ξεκουράσουμε το τραυματισμένο μας γόνατο. Η τοποθέτηση ψυχρών επιθεμάτων (πάγου) είναι αποτελεσματική στον έλεγχο του  πόνου, αλλά και του οιδήματος.

Εάν ο τραυματισμός συμβεί στο σπίτι, στη σκάλα, ή μετά από απλή κίνηση και πολύ ήπιο τραυματισμό, πάλι η ανάπαυση και τα ψυχρά επιθέματα είναι η κατάλληλη αντιμετώπιση για την πρώτη στιγμή.

Φυσικά, θα πρέπει να ζητήσουμε βοήθεια από εξειδικευμένο Ορθοπαιδικό χειρουργό με εμπειρία στην εξέταση του γόνατος. Καλέστε τώρα τον εξειδικευμένο Ορθοπαιδικό Χειρουργό Δρ Β.Κ.Φωτόπουλο και ενημερωθείτε πλήρως.

Να κάνω από μόνος μου μαγνητική τομογραφία για ρήξη μηνίσκου;

Η απάντηση είναι ΟΧΙ. Η μαγνητική τομογραφία είναι διαγνωστική εξέταση και όχι θεραπευτική αντιμετώπιση. Πιθανόν θα χρειαστείτε μαγνητική τομογραφία, αλλά αυτό θα το κρίνει ο εξειδικευμένος Ορθοπαιδικός που θα σας εξετάσει.

Η σωστή κλινική εξέταση αναδεικνύει το 90% των ρήξεων μηνίσκου. Η μαγνητική τομογραφία απεικονίζει το μηνίσκο, αλλά και τις υπόλοιπες δομές του γόνατος και μας δίνει σημαντικές πληροφορίες για τη μορφή της ρήξης του μηνίσκου (επόμενη εικόνα).

Πρέπει να συνοδεύει την κλινική εξέταση και όχι να προηγείται αυτής. Οι απλές ακτινογραφίες, όπως και η αξονική τομογραφία δεν απεικονίζουν το μηνίσκο και συνήθως δε χρησιμοποιούνται στη διαγνωστική ρουτίνα.

Α. Φυσιολογικός Μηνίσκος Β. Ρήξη μηνίσκου

Πως αντιμετωπίζεται η ρήξη μηνίσκου;

Υπάρχουν συνήθως 2 στρατηγικές αντιμετώπισης:

Α. Στο νέο ασθενή, η αντιμετώπιση είναι η αρθροσκόπηση του γόνατος και η μερική μηνισκεκτομή (μόνο το τμήμα που πάσχει!). Σε ειδικές περιπτώσεις μπορεί να γίνει συρραφή του μηνίσκου, εφόσον αυτό ενδείκνυται. Εάν ο νέος ασθενής αντιμετωπισθεί συντηρητικά, συνήθως εξακολουθεί να έχει συμπτώματα που τον εμποδίζουν στις καθημερινές του δραστηριότητες. Του στερούν επίσης τη δυνατότητα για άθληση. 

Β. Στον ηλικιωμένο ασθενή (άνω των 50-55 ετών) συνήθως μια αρχική περίοδος αναμονής 2-3 μηνών ενδείκνυται. Με την πάροδο αυτού του διαστήματος οι περισσότερες ρήξεις γίνονται ασυμπτωματικές και ο ασθενής δεν πονάει. Δεν ιάται μια ρήξη μηνίσκου, απλά παύει να ενοχλεί τον ασθενή. 

Εάν όμως ο πόνος/ενόχληση επιμένει και δυσκολεύει την καθημερινή δραστηριότητα, τότε ενδείκνυται η αρθροσκόπηση και η αφαίρεση του ραγέντος τμήματος του μηνίσκου.

Στη συντηρητική αντιμετώπιση θέση έχει η τροποποίηση δραστηριοτήτων, η παγοθεραπεία, η χορήγηση αντιφλεγμονωδών φαρμάκων για σύντομο χρονικό διάστημα, αλλά και η κατάλληλη φυσικοθεραπεία.

Οι ενδοαρθρικές ενέσεις με κορτιζόνη, υαλουρονικά, ή αυξητικούς παράγοντες (PRP, βλαστοκύτταρα), δε φαίνεται να έχουν θέση στη συντηρητική αντιμετώπιση, σύμφωνα με τη διεθνή βιβλιογραφία.

Συρραφή μηνίσκου

Ενδείξεις για αρθροσκοπική μερική μηνισκεκτομή

Η κλινική μας εμπειρία έχει δείξει ότι υπάρχουν κατηγορίες ρήξεων του μηνίσκου, ακόμα και σε ηλικιωμένους, οι οποίες δε θα έχουν καλό αποτέλεσμα με τη συντηρητική αντιμετώπιση. Αυτές οι ρήξεις, οι οποίες εμφανίζονται στην επόμενη εικόνα, είναι:

• Ρήξεις πολύ κοντά στην έκφυση του μηνίσκου, που οδηγούν σε αστάθειά του και περαιτέρω φθορές στην άρθρωση (Root tear ρήξεις). Αυτές προκαλούν αύξηση των μηχανικών φορτίων στο γόνατο, που ισοδυναμούν με πλήρη μηνισκεκτομή.
• Ακτινωτές ρήξεις, ρήξεις που είναι κάθετες στο μηνίσκο, έχουν την τάση να επεκτείνονται γρήγορα και πονάνε
• Λοξές γλωσσοειδείς ρήξεις (Parrot Beak ρήξεις, ή ρήξεις δίκην ράμφους παπαγάλου)
• Ρήξεις δίκην “λαβής κάδου” (Bucket-Handle ρήξεις)

Ρήξη μηνίσκου “δίκην λαβής κάδου”:  Α. Εικόνα στη μαγνητική με μικρότερο τμήμα μηνίσκου στο οπίσθιο κέρας (κύκλος) και “διπλό” πρόσθιο κέρας (διπλά βέλη)
Β. Το αποσπασθέν τμήμα μηνίσκου μετά την αρθροσκοπική αφαίρεσή του από το γόνατο
C. Η αρθροσκοπική εικόνα πριν και D. μετά την αφαίρεση του αποσπασθέντος τμήματος μηνίσκου. (ΜΚ: Μηριαίος Κόνδυλος, Μ: Μηνίσκος, Κ: Κνήμη)

 

Πώς γίνεται η αρθροσκόπηση για ρήξη μηνίσκου;

Είναι επέμβαση που γίνεται μέσα από 2 τομές, 3 χιλιοστών, στο πλάγιο εμπρός τμήμα του γόνατος. Διαρκεί περίπου μισή ώρα. Ο ασθενής μας είναι ικανός να επιστρέψει στο σπίτι του περπατώντας την ίδια κιόλας ημέρα. Συνήθως μέσα σε 7-10 ημέρες έχει επιστρέψει πλήρως στις δραστηριότητές του.

Η ομάδα μας επιτελεί την αρθροσκόπηση γόνατος μόνο με τοπική αναισθησία . Δεν απαιτείται κανενός είδους γενική ή περιοχική αναισθησία και ο ασθενής βαδίζει αμέσως μετά την επέμβαση. Φυσικά, εάν ο ασθενής το επιθυμεί, μπορεί να υποβληθεί σε γενική ή περιοχική αναισθησία.

Οι επιπλοκές της αρθροσκοπικής επέμβασης είναι σχεδόν μηδενικές.  Εξυπακούεται ότι η επέμβαση πρέπει να γίνεται από Ορθοπαιδικό χειρουργό κατάλληλα εκπαιδευμένο και έμπειρο στην αρθροσκοπική χειρουργική του γόνατος. (Διαβάστε επίσης το άρθρο “αρθροσκόπηση γόνατος”, πατώντας εδώ.)

Αρθροσκοπικές εικόνες του μηνίσκου

Αφαιρείται ολόκληρος ο μηνίσκος;

Αφαιρείται μόνο το κομμάτι του μηνίσκου που έχει υποστεί ρήξη, με κατάλληλη διαμόρφωση του εναπομείναντος τμήματος (προηγούμενη εικόνα, δεξιά). Γίνεται κάθε προσπάθεια, ώστε να αφαιρεθεί όσο το δυνατόν μικρότερο κομμάτι μηνίσκου. Ισχύει ο κανόνας “τόσο όσο χρειάζεται, αλλά όσο το δυνατόν λιγότερο” (“as much as necessary, but as little as possible”, Surgery of the meniscus, Hulet et al).

H αρθροσκοπική αντιμετώπιση της ρήξης του μηνίσκου είναι, σε αντίθεση με ό,τι θεωρείται, τεχνικά απαιτητική επέμβαση. Ο Δρ Β.Κ.Φωτόπουλος έχει εκπαιδευτεί και μετεκπαιδευτεί (και το κάνει ακόμη για να φέρνει όλες τις καινοτόμες τροποποιήσεις) για μεγάλο χρονικό διάστημα στην αρθροσκοπική τεχνική, σε κέντρα αριστείας στο εξωτερικό, ώστε να μπορεί να προσφέρει στους ασθενείς του οριστική θεραπεία της ρήξης του μηνίσκου, με απόλυτη ασφάλεια, ελάχιστο ρίσκο υποτροπής αλλά και απουσία μετεγχειρητικού πόνου.

Ο Δρ. Βασίλειος Κ. Φωτόπουλος ασχολείται ενεργά με την αρθροσκοπική χειρουργική τα τελευταία 20 έτη. Το χρονικό διάστημα 2007-2010 ήταν οργανωτής και επικεφαλής του αρθροσκοπικού τμήματος της Ορθοπαιδικής-Τραυματιολογικής Κλινικής St.Katharinen στην Κολωνία, διενεργώντας πληθώρα αρθροσκοπικών επεμβάσεων. Από το 2004 είναι ιδρυτικό μέλος της Ελληνικής Αρθροσκοπικής Εταιρείας και από το 2007 τακτικό μέλος της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Αρθροσκοπικής Χειρουργικής Γόνατος και Αθλητικών Κακώσεων (ESSKA).

Διαβάστε επίσης τα ακόλουθα ενδιαφέροντα άρθρα (κάνοντας κλικ επάνω σε αυτά):

• Ρήξη του προσθίου χιαστού συνδέσμου
• Δισκοειδής μηνίσκος
• Ρήξη επιγονατιδικού τένοντα