Ο πόνος στον αστράγαλο είναι ένα από τα συχνότερα συμπτώματα που οδηγεί τους ασθενείς σε επίσκεψη σε ορθοπαιδικό. Ο αστράγαλος αποτελεί μία από τις πιο σημαντικές αρθρώσεις του σώματος, καθώς υποστηρίζει το βάρος μας, επιτρέπει το περπάτημα, το τρέξιμο και την ισορροπία. Οποιαδήποτε δυσλειτουργία ή τραυματισμός του μπορεί να επηρεάσει άμεσα την κινητικότητα και την ποιότητα ζωής. Το εύρος των αιτιών που προκαλούν πόνο είναι πολύ μεγάλο: από απλά διαστρέμματα μέχρι σοβαρές παθήσεις, όπως αρθρίτιδα ή κατάγματα. Η κατανόηση της φύσης του πόνου, η σωστή διάγνωση και η έγκαιρη αντιμετώπιση είναι τα κλειδιά για την αποφυγή μόνιμων προβλημάτων και επιπλοκών.
Για να γίνει κατανοητό γιατί ο πόνος στον αστράγαλο είναι τόσο συχνός, χρειάζεται μια βασική αναφορά στην ανατομία του. Ο αστράγαλος, ή ποδοκνημική άρθρωση, σχηματίζεται από τρία κύρια οστά: την κνήμη, τη περόνη και τον αστράγαλο. Η άρθρωση σταθεροποιείται από πολύπλοκο σύστημα συνδέσμων και τενόντων, οι οποίοι εξασφαλίζουν σταθερότητα αλλά και ευελιξία. Μέσα από την άρθρωση διέρχονται νεύρα και αιμοφόρα αγγεία που τροφοδοτούν το πόδι. Αυτή η σύνθετη δομή σημαίνει ότι κάθε βλάβη, είτε αφορά τους συνδέσμους, είτε τον χόνδρο, είτε τα οστά, μπορεί να προκαλέσει πόνο και περιορισμό της κίνησης. Επιπλέον, επειδή ο αστράγαλος δέχεται φορτίο σε κάθε μας βήμα, ακόμη και μικροτραυματισμοί ή φλεγμονές γίνονται άμεσα αισθητοί.
Ο πόνος στον αστράγαλο μπορεί να προκύψει από ποικιλία αιτιών, τραυματικών και μη. Οι συχνότερες είναι:
Σε ορισμένες περιπτώσεις, ο πόνος εμφανίζεται χωρίς προηγούμενο τραυματισμό, γεγονός που συχνά προβληματίζει τον ασθενή.
Ένα σημαντικό ποσοστό περιστατικών αφορά ασθενείς που εμφανίζουν πόνο χωρίς χτύπημα. Οι αιτίες εδώ είναι διαφορετικές και περιλαμβάνουν:
Ο πόνος χωρίς τραυματισμό έχει συνήθως ύπουλη έναρξη και τείνει να γίνει χρόνιος αν δεν αντιμετωπιστεί εγκαίρως.
Ο πόνος στον αστράγαλο συνήθως δεν έρχεται μόνος του. Τα πιο συχνά συνοδά συμπτώματα είναι:
Η βαρύτητα των συμπτωμάτων καθοδηγεί τον ιατρό στη διάγνωση.
Η σωστή διάγνωση απαιτεί λεπτομερές ιστορικό, κλινική εξέταση και συχνά απεικονιστικές εξετάσεις. Ο ιατρός ρωτά για τον τρόπο εμφάνισης του πόνου, αν σχετίζεται με δραστηριότητα ή αν εμφανίστηκε ξαφνικά. Ακολουθεί κλινική εξέταση με έλεγχο κίνησης, σταθερότητας και σημείων φλεγμονής.
Οι συνηθέστερες εξετάσεις είναι:
Η ακριβής διάγνωση είναι θεμελιώδης για την επιτυχημένη θεραπεία.
Στα περισσότερα περιστατικά, η θεραπεία ξεκινά συντηρητικά. Η μέθοδος RICE (Rest, Ice, Compression, Elevation) εφαρμόζεται ευρέως σε οξείς τραυματισμούς. Χορηγούνται αντιφλεγμονώδη φάρμακα για ανακούφιση από πόνο και πρήξιμο. Η φυσικοθεραπεία παίζει κεντρικό ρόλο: ειδικές ασκήσεις ενδυνάμωσης, κινησιοθεραπεία και διατάσεις βοηθούν στην επαναφορά της λειτουργικότητας. Σε χρόνιες καταστάσεις, συστήνονται ορθωτικά πέλματα για σωστή κατανομή φορτίου. Επίσης, ενέσιμες θεραπείες, όπως κορτικοστεροειδή ή νεότερες βιολογικές θεραπείες (πλάσμα πλούσιο σε αιμοπετάλια, PRP), εφαρμόζονται σε επιλεγμένες περιπτώσεις.
Όταν οι συντηρητικές μέθοδοι αποτυγχάνουν ή όταν υπάρχει σοβαρός τραυματισμός, η χειρουργική επέμβαση είναι απαραίτητη. Σε κατάγματα απαιτείται εσωτερική οστεοσύνθεση με βίδες ή πλάκες. Σε ρήξεις συνδέσμων, πραγματοποιείται συρραφή ή ανακατασκευή. Η αρθροσκόπηση ποδοκνημικής επιτρέπει την αφαίρεση ελεύθερων σωμάτων, τη λείανση χόνδρινων βλαβών και την επιδιόρθωση μικρών ρήξεων. Σε σοβαρή οστεοαρθρίτιδα, μπορεί να χρειαστεί αρθρόδεση ή ακόμη και αρθροπλαστική. Ο στόχος πάντα είναι η αποκατάσταση της λειτουργικότητας και η ελαχιστοποίηση του πόνου.
Η αποκατάσταση είναι εξίσου σημαντική με την ίδια τη θεραπεία. Μετά από τραυματισμό ή επέμβαση, η σωστή φυσικοθεραπεία βοηθά στην πλήρη επαναφορά. Οι ασκήσεις ξεκινούν ήπιες, με έμφαση στη βελτίωση του εύρους κίνησης, και σταδιακά προχωρούν σε ενδυνάμωση. Η χρήση ειδικών νάρθηκων ή επιδέσεων προστατεύει την άρθρωση. Η επιστροφή στον αθλητισμό γίνεται σταδιακά και πάντα με οδηγίες ιατρού. Σε χρόνιες παθήσεις, η αποκατάσταση έχει στόχο τον έλεγχο των συμπτωμάτων και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής.
Η πρόληψη του πόνου στον αστράγαλο στηρίζεται σε απλές αλλά σημαντικές πρακτικές:
Με αυτές τις συνήθειες μειώνεται σημαντικά ο κίνδυνος τραυματισμών και χρόνιων προβλημάτων.
Ο εξειδικευμένος Ορθοπαιδικός – Χειρουργός Δρ. Βασίλειος Κ. Φωτόπουλος διαθέτει πολυετή εμπειρία στον τομέα της ορθοπαιδικής. Βρίσκεται σε θέση να αντιμετωπίσει με ασφάλεια και αποτελεσματικότητα οποιοδήποτε περιστατικό. Εάν επιθυμείτε να μάθετε περισσότερες πληροφορίες για τον πόνο στον αστράγαλο, ή για οποιαδήποτε άλλη ανάγκη σας, μπορείτε πάντα να επικοινωνήσετε μαζί του.
Το πρήξιμο ή το οίδημα γύρω από τον αστράγαλο είναι συχνό και δεν σημαίνει πάντα κάτι σοβαρό. Μπορεί να εμφανιστούν συμπτώματα μετά από πολύωρη ορθοστασία, γιατί η φλεβική κυκλοφορία επιβαρύνεται και συγκεντρώνονται υγρά στην περιοχή. Οίδημα ή πρήξιμο μπορεί επίσης να προκύψει μετά από μικροτραυματισμό της ποδοκνημικής, από υπερβολική άσκηση ή από παθήσεις όπως η ουρική αρθρίτιδα. Σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας, η κατάσταση συχνά συνδέεται με χρόνια φλεβική ανεπάρκεια. Αν το πρήξιμο συνοδεύεται από πόνο στον αστράγαλο είναι σκόπιμο να αναζητήσετε ιατρική συμβουλή, ώστε να αποκλειστούν πιο σοβαρές αιτίες.
Το περπάτημα κατά τη διάρκεια πόνου στον αστράγαλο δεν είναι πάντα ασφαλές. Αν πρόκειται για απλό διάστρεμμα, το συνεχές βάδισμα μπορεί να καθυστερήσει την αποκατάσταση της άρθρωσης του αστραγάλου. Σε σοβαρότερα περιστατικά, όπως ρήξη συνδέσμων, η φόρτιση ενδέχεται να επιδεινώσει τη βλάβη και να αυξήσει το αίσθημα αστάθειας. Το περπάτημα σε ανώμαλο έδαφος πρέπει να αποφεύγεται μέχρι να δοθεί το «πράσινο φως» από τον γιατρό. Η ανάπαυση και η σταδιακή επιστροφή στη δραστηριότητα αποτελούν ασφαλέστερη επιλογή. Αν ο πόνος συνοδεύεται από οίδημα, χρειάζεται ιατρική εκτίμηση.
Ο πόνος στον αστράγαλο είναι σύμπτωμα που μπορεί να έχει πολλές αιτίες, από απλές μέχρι σοβαρές. Μικρές κακώσεις γύρω από τον αστράγαλο συχνά περνούν μόνες τους με ξεκούραση και πάγο. Ωστόσο, όταν υπάρχει ρήξη συνδέσμων, κάταγμα ή εκτεταμένη φλεγμονή, η κατάσταση απαιτεί άμεση παρέμβαση. Το αίσθημα αστάθειας κατά το περπάτημα και το έντονο οίδημα πρήξιμο είναι ενδείξεις που δεν πρέπει να αγνοούνται. Στην πραγματικότητα, δεν είναι η ένταση αλλά η διάρκεια και τα συνοδά συμπτώματα που καθορίζουν πόσο σοβαρό είναι το πρόβλημα. Ένας ειδικός θα αξιολογήσει την άρθρωση του αστραγάλου και θα προτείνει τις κατάλληλες θεραπευτικές επιλογές.
Ο πόνος που εμφανίζεται κυρίως κατά τη διάρκεια της νύχτας μπορεί να οφείλεται σε πολλούς λόγους. Σε παθήσεις όπως η ουρική αρθρίτιδα, ο πόνος στον αστράγαλο είναι συχνά πιο έντονος το βράδυ, συνοδευόμενος από ερυθρότητα και πρήξιμο. Ακόμη, μετά από μια ημέρα δραστηριότητας, η άρθρωση του αστραγάλου κουράζεται και εκδηλώνεται δυσφορία. Σε χρόνιες καταστάσεις όπως η οστεοαρθρίτιδα της ποδοκνημικής, ο πόνος μπορεί να γίνεται πιο έντονος σε περιόδους ανάπαυσης. Αν τα συμπτώματα γίνονται συχνά ή έντονα, η επίσκεψη σε γιατρό είναι η καλύτερη λύση για να διερευνηθούν όλες οι πιθανές αιτίες.
Το αίσθημα αστάθειας γύρω από τον αστράγαλο υποδηλώνει ότι η άρθρωση δεν είναι σταθερή. Αυτό συμβαίνει συχνά μετά από διαστρέμματα ή μερική ρήξη συνδέσμων. Η ασταθής άρθρωση της ποδοκνημικής αυξάνει τον κίνδυνο νέων τραυματισμών, ιδιαίτερα στο περπάτημα σε ανώμαλο έδαφος. Σε πρώτη φάση, συστήνεται φυσικοθεραπεία με ασκήσεις ενδυνάμωσης και ισορροπίας. Αν η αστάθεια παραμένει, εξετάζονται πιο εξειδικευμένες θεραπευτικές επιλογές, ακόμη και χειρουργική αποκατάσταση. Η χρήση προστατευτικών επιδέσμων ή νάρθηκα προσφέρει στήριξη κατά τη διάρκεια της κίνησης. Είναι σημαντικό να μην αγνοήσετε το σύμπτωμα, γιατί μπορεί να εξελιχθεί σε χρόνιο πρόβλημα.
Δεν χρειάζονται όλοι οι ασθενείς χειρουργική επέμβαση. Ωστόσο, όταν υπάρχει σοβαρή ρήξη συνδέσμων, εκτεταμένο κάταγμα ή μεγάλη βλάβη της άρθρωσης του αστραγάλου, το χειρουργείο είναι η πιο αποτελεσματική λύση. Επίσης, σε ασθενείς με προχωρημένη αρθρίτιδα της ποδοκνημικής, οι συντηρητικές μέθοδοι συχνά δεν επαρκούν και μπορεί να χρειαστούν επεμβάσεις όπως αρθρόδεση ή αρθροπλαστική. Ο γιατρός λαμβάνει την απόφαση μετά από πλήρη αξιολόγηση όλων των πιθανών θεραπευτικών επιλογών. Το σημαντικό είναι να μην αναβάλλετε την εξέταση όταν τα συμπτώματα είναι έντονα ή επιμένουν για εβδομάδες.
Η πρόληψη είναι ουσιαστική για να μειωθεί η πιθανότητα να εμφανιστούν ενοχλήσεις. Απλές συνήθειες, όπως η χρήση σωστών υποδημάτων με καλή στήριξη γύρω από τον αστράγαλο, κάνουν μεγάλη διαφορά. Η ενδυνάμωση των μυών της ποδοκνημικής με ασκήσεις βοηθά στην προστασία της άρθρωσης. Αποφύγετε το περπάτημα σε ανώμαλο έδαφος χωρίς προσοχή, γιατί μπορεί να οδηγήσει σε διάστρεμμα. Ελέγξτε το βάρος σας, γιατί κάθε κιλό επιβαρύνει την άρθρωση του αστραγάλου. Σε περίπτωση μικροτραυματισμού, ξεκούραση και πάγος μειώνουν τον κίνδυνο επιπλοκών. Με αυτές τις πρακτικές, περιορίζεται σημαντικά η πιθανότητα πόνου και οι ανάγκες για θεραπευτικές επιλογές στο μέλλον.