Τι ορίζουμε ως πελματιαία απονευρωσίτιδα;
Η πελματιαία απονευρωσίτιδα είναι μια επώδυνη φλεγμονώδης κατάσταση του πέλματος που εμφανίζεται με τη μορφή πόνου κατά τη βάδιση. Κατατάσσεται στα σύνδρομα υπέρχρησης, αν και στην αιτιολογία της πάθησης μπορεί να συμμετέχουν ανατομικοί ή και εξωτερικοί παράγοντες (πχ υποδήματα). Πρόκειται για μια συνηθισμένη βάδιση, καθώς υπολογίζεται πως το 10% περίπου του πληθυσμού θα εμφανίσει τουλάχιστον μια φορά κατά την διάρκεια της ζωής του συμπτωματολογία πελματιαίας απονευρωσίτιδας.
Επειδή στις ακτινογραφίες συχνά ανευρίσκεται μια οστική προβολή της πτέρνας, συχνά η πάθηση αναφέρεται ως άκανθα πτέρνας, ο οποίος ωστόσο είναι λανθασμένος.
Η πελματιαία απονεύρωση είναι μια πυκνή ινώδης ταινία συνεκτικού ιστού και μοιάζει με τένοντα που ξεκινά από την πτέρνα. Εκτείνεται δια του άκρου ποδός προς τα πέντε δάκτυλα και υποστηρίζει την ποδική καμάρα. Έτσι, λειτουργεί όπως η τεντωμένη χορδή του τόξου που το κρατά λυγισμένο. Εάν η απονεύρωση είναι κοντή, τότε έχουμε υψηλή καμάρα (κοιλοποδία), ενώ εάν έχουμε μακριά απονεύρωση, τότε συνήθως υπάρχει πλατυποδία.
Ποια είναι τα αίτια της πελματιαίας απονευρωσίτιδας;
Στην περιοχή της πτέρνας υπάρχει ένα στρώμα λίπους με ειδικά διαφραγμάτια. Αυτή η διαμόρφωση βοηθά στην καλύτερη απορρόφηση των κραδασμών κατά την διάρκεια της βάδισης.
Με την πάροδο της ηλικίας το ειδικό αυτό στρώμα λίπους στην πτέρνα χάνει την «ελαστικότητά» του και τη δυνατότητα απορρόφησης των κραδασμών. Αυτή η “εκφύλιση” οδηγεί σε καταπόνηση της πελματιαίας απονεύρωσης και συμπτωματολογία πόνου.
Άλλα αίτια που μπορεί να προκαλέσουν την πελματιαία απονευρωσίτιδα, μπορεί να είναι:
- Πολύ σφικτοί γαστροκνήμιοι μύες
- Ορθοστασία
- Έντονη βάδιση με ακατάλληλα υποδήματα: υποδήματα σκληρά που δεν απορροφούν επαρκώς τους κραδασμούς και κυρίως υποδήματα που δεν υποστηρίζουν επαρκώς την ποδική καμάρα
- Κοιλοποδία (αυξημένη ποδική καμάρα) ή πλατυποδία (χαμηλή ποδική καμάρα)
- Βλαισοποδία
- Αυξημένο σωματικό βάρος
- Το γυναικείο φύλο (αναλογία 3 προς 1, και κυρίως γυναίκες 40-60 ετών)
- Επαναλαμβονόμενοι μικροτραυματισμοί
- Σακχαρώδης διαβήτης
Πως εκδηλώνεται η πελματιαία απονευρωσίτιδα;
Η τυπική συμπτωματολογία της πελματιαίας απονεύρωσης είναι:
- Πόνος στην πτέρνα κατά τη βάδιση και κυρίως στο εσωτερικό χείλος της πτέρνας, στην περιοχή έκφυσης της περιτονίας. Ο πόνος συνήθως εμφανίζεται στο ένα πόδι και αναπτύσσεται προοδευτικά. Μπορεί ωστόσο να συμβεί ταυτόχρονα και στα δύο πόδια, ιδιαίτερα μετά από έντονη καταπόνηση.
- Έκλυση του πόνου στην πίεση με το δάκτυλό μας στην έσω επιφάνεια της πτέρνας, αλλά σε έντονες περιπτώσεις μπορεί να πονάει και όλη η πελματιαία απονεύρωση.
Ο πόνος είναι εντονότερος στα πρώτα 5-10 πρωινά βήματα του ασθενή, ο οποίος δυσκολεύεται να πατήσει στο έδαφος και πονάει έντονα με έκδηλη χωλότητα. Στις ήπιες καταστάσεις και όταν το πόδι ζεσταθεί, ο πόνος υποχωρεί αισθητά.
Αν η κατάσταση δεν θεραπευτεί, ο πόνος έχει την τάση να χειροτερεύει κατά την διάρκεια της ημέρας, εφόσον ο πάσχων συνεχίζει την δραστηριότητά του. Στις σοβαρότερες περιπτώσεις ο ασθενής παρουσιάζει δυσκολία στη βάδιση ακόμα και για λίγα μέτρα, καθιστώντας την πάθηση πολύ περιοριστική για την καθημερινότητά του.
Ποια είναι η κατάλληλη θεραπεία για την πελματιαία απονευρωσίτιδα;
- Ανάπαυση και περιορισμός δραστηριοτήτων, ιδίως των αθλητικών δραστηριοτήτων
- Αντιφλεγμονώδης αγωγή για 5-7 ημέρες
- Παγοθεραπεία (20 λεπτά για 4-5 φορές την ημέρα)
- Φυσικοθεραπεία, κατά την οποία γίνεται χρήση διάφορων ρευμάτων, Laser και θεραπευτικών υπερήχων. Επίσης γίνονται μαλάξεις και διατάσεις της πελματιαίας απονεύρωσης και των γαστροκνημίων μυών.
- Η τοπική έγχυση μίγματος αναισθητικού και κορτιζόνης μακράς διαρκείας, μπορεί να βοηθήσει, σε πολύ επώδυνες περιπτώσεις (έως 3 φορές).
- Σε χρόνιες περιπτώσεις δοκιμάζεται η έγχυση PRP (Platelet Rich Plasma), πλάσμα του ασθενούς που προκύπτει από φυγοκέντρηση αίματός του. Σκοπός της ενέργειας αυτής είναι να απομονωθούν αιμοπετάλια πλούσια σε αυξητικούς παράγοντες. Το πλάσμα αυτό αρχικά θεωρήθηκε ότι βοηθά στην ταχύτερη επούλωση των βλαβών της πελματιαίας απονεύρωσης. Χρειάζεται όμως ακόμη χρόνος και μελέτες για την τεκμηρίωσή του ως ενδεικνυόμενη θεραπεία, καθώς πρόσφατες μεγάλες μελέτες αμφισβητούν την αποτελεσματικότητά του.
- Απώλεια βάρους σε υπέρβαρους
- Κατάλληλα υποδήματα, ανάλογα με τη χρήση
- Πέλματα υποστήριξης της ποδικής καμάρας
Πολύ συχνά η πελματιαία απονευρωσίτιδα υποχωρεί, ακολουθώντας μια διαδρομή λίγων ημερών έως λίγων εβδομάδων.
Αντιμετωπίζεται χειρουργικά η πελματιαία απονευρωσίτιδα;
Η απάντηση είναι (σχεδόν πάντα) όχι, καθώς δεν υπάρχει ένδειξη για αφαίρεση της απονεύρωσης, ή της οστικής άκανθας της πτέρνας. Σε πολύ σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να χρειαστεί τοπικά χειρουργικός καθαρισμός της φλεγμαίνουσας πρόσφυσης, αλλά όχι αφαίρεση, η διατομή της απονεύρωσης.
Συμπερασματικά, θα λέγαμε ότι η πελματιαία απονευρωσίτιδα δεν είναι τόσο σπάνια, αλλά δεν είναι και επικίνδυνη πάθηση. Υπάρχουν πολλοί τρόποι θεραπείας, αναλόγως του αιτίου και συνήθως η ίαση επέρχεται το πολύ μετά από λίγες εβδομάδες. Ακολουθώντας απλούς κανόνες μπορούμε, όχι μόνο να τη θεραπεύσουμε, αλλά και να την προλάβουμε.
Ο Χειρουργός Ορθοπαιδικός, Δρ. Βασίλειος Φωτόπουλος, μπορεί να σας βοηθήσει να αντιμετωπίσετε το πρόβλημα της πελματιαίας απονευρωσίτιδας, παρέχοντάς σας τόσο πολύτιμες συμβουλές όσο και εξειδικευμένες θεραπείες. Παράλληλα, η ομάδα των συνεργατών του, είναι σε θέση να σας παρέχει πολύπλευρη υποστήριξη στην αντιμετώπιση της κατάστασής σας.
2.Πώς προκαλείται;
Συνήθως η πελματιαία απονευρωσίτιδα συναντάται σε περασμένες ηλικίες που η πτέρνα χάνει την ελαστικότητα της και δεν μπορεί να απορροφήσει όλους τους κραδασμούς. Άλλες αιτίες μπορεί να είναι η βλαισοποδία, ο σακχαρώδης διαβήτης, η ορθοστασία κλπ.
3.Ποια συμπτώματα προκύπτουν;
Το πιο βασικό και σύνηθες σύμπτωμα είναι ο πόνος. Άλλες φορές εμφανίζεται πρήξιμο, δυσκολία κίνησης και αστάθεια.
4.Πώς αντιμετωπίζεται;
Η αντιμετώπιση γίνεται με ξεκούραση, αντιφλεγμονώδη, πάγο, νάρθηκες, φυσιοθεραπείες, κορτιζόνη και σωστά υποδήματα.
5.Πόσο σύνηθες είναι το χειρουργείο;
Καθόλου. Πρόκειται για εξαιρετικά σπάνιες περιπτώσεις καθώς το περιστατικό αντιμετωπίζεται συντηρητικά. Η χειρουργική επέμβαση εφαρμόζεται μόνο για καθαρισμό και όχι για επίλυση και αποκατάσταση της κάκωσης.