Σκολίωση: όλα, όσα πρέπει να γνωρίζουμε

Ο όρος σκολίωση προέρχεται από τη λέξη σκολιός που σημαίνει στρεβλός και χρησιμοποιήθηκε αρχικά από τον Γαληνό (129-199μ.Χ). Αποτελεί μια από τις συχνότερες παραμορφώσεις της σπονδυλικής στήλης και είναι γνωστή από την αρχαιότητα. Φυσιολογικά η σπονδυλική στήλη στην προσθιοπίσθια διάστασή της φαίνεται τελείως ευθεία. Σκολίωση ονομάζουμε την πλάγια παρεκτόπιση της σπονδυλικής στήλης από το μέσο κάθετο φυσιολογικό σπονδυλικό άξονα, η οποία συνοδεύεται και από στροφή των σπονδύλων.

σκολίωση

Ποιες μορφές σκολίωσης υπάρχουν;

Η σκολίωση διαιρείται σε δύο μεγάλες κατηγορίες, τη λειτουργική  και την οργανική σκολίωση.

Στη λειτουργική σκολίωση οι σπόνδυλοι διατηρούν την αρχιτεκτονική τους. Όταν ελλείψει το αίτιο που προκαλεί τη σκολίωση, η σπονδυλική στήλη αποκαθίσταται πλήρως, εφόσον δεν έχουν δημιουργηθεί μόνιμες βλάβες. Στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνονται:

  • Η σκολίωση λόγω στάσης του σώματος.
  • Η αντισταθμιστική σκολίωση, σε ανισοσκελία κάτω άκρων και κλίση της λεκάνης προς το βραχύτερο σκέλος.
  • Η ανταλγική, που παρατηρείται σε περιπτώσεις οσφυαλγίας και ισχιαλγίας.

Η οργανική σκολίωση, αντιθέτως, είναι μια τρισδιάστατη παραμόρφωση της σπονδυλικής στήλης. Σε αυτήν, εκτός από την πλάγια απόκλιση από τη μέση γραμμή, υπάρχει συνήθως και στροφή μιας σειράς σπονδύλων. Στη μορφή αυτή της σκολίωσης το κύρτωμα δε διορθώνεται με πλάγιες κλίσεις του κορμού και είναι μόνιμο.

 

Η οργανική σκολίωση ταξινομείται ως εξής:

 

  • Ιδιοπαθής σκολίωση

                  α. Νηπιακή (από γεννήσεως έως 3 ετών)

                  β. Παιδική (4-10 ετών)

                  γ. Εφηβική (10-17 ετών)

                  δ. Ενηλίκων

 

  • Συγγενής σκολίωση (ανωμαλίες σχηματισμού και ανωμαλίες διαχωρισμού σπονδύλων κατά την εμβρυϊκή ζωή),
  • Νευρομυϊκή σκολίωση,
  • Οργανική σκολίωση από άλλες αιτίες (Νευροϊνομάτωση, νευρικά ελλείμματα, τραυματισμοί, όγκοι, οστικές δυσπλασίες, νεανική ρευματοειδής αρθρίτιδα, εγκαύματα, νόσοι συνδετικού ιστού).

Η ιδιοπαθής σκολίωση είναι η συχνότερη από όλες τις άλλες μορφές (80%) και για το λόγο αυτό θα ασχοληθούμε με αυτήν.

 

Πότε χαρακτηρίζεται η σκολίωση ιδιοπαθής;

Για να χαρακτηριστεί μια σκολίωση ως ιδιοπαθής, θα πρέπει να αποκλειστούν όλες οι άλλες αιτίες που προκαλούν την παραμόρφωση.

 

Αν ορίσουμε ως μικρότερη γωνία εκκίνησης του κυρτώματος τις 10ο , τότε η συχνότητα της σκολίωσης είναι σε διάφορες στατιστικές 1,9%-3%. Με γωνία έναρξης μέτρησης τις 20ο, τότε η συχνότητα πέφτει στο 0,3%. 

Συνήθως τα κορίτσια εμφανίζουν σκολίωση, σε μεγαλύτερο ποσοστό. Η επικράτηση αυτή αυξάνει, όταν οι καμπύλες είναι μεγαλύτερες και μπορεί να φτάσει το 5:1. Ο εφηβικός τύπος σκολίωσης είναι ο συχνότερος. Αφορά συνήθως νεαρές κοπέλες και είναι συχνότερη στις ηλικίες των 12-15 ετών. Συνήθως παρουσιάζεται μετά την ηλικία των 9-10 ετών, και χειροτερεύει με την αύξηση της ηλικίας και του ύψους του παιδιού.

 

Ποια είναι τα αίτια της ιδιοπαθούς σκολίωσης;

Στην ιδιοπαθή σκολίωση δεν τεκμηριώνεται σαφής αιτία που την προκαλεί. Είναι, όμως, σαφές ότι δε σχετίζεται με λανθασμένη στάση του σώματος του μαθητή κατά τη μελέτη. Επίσης, δε σχετίζεται ούτε με τη βαριά σχολική τσάντα. Έχουν βρεθεί πάντως παράγοντες που πυροδοτούν την έναρξη και άλλοι που την επιδεινώνουν. Οι παράγοντες αυτοί είναι:

  1. Γενετικός παράγων
  2. Ρόλος της ανάπτυξης και των ορμονών
  3. Πιθανή συσχέτιση με την υποκύφωση της θωρακικής μοίρας
  4. Διαταραχές του κολλαγόνου του μεσοσπονδυλίου δίσκου
  5. Κεντρικό Νευρικό Σύστημα και το σύστημα ισορροπίας-στάσεως

Η αιτιολογία είναι πολυπαραγοντική και, παρά την πληθώρα των ερευνών, παραμένει εν πολλοίς άγνωστη και όχι καλά διευκρινισμένη.

Ανάλογα με την περιοχή της σπονδυλικής στήλης στην οποία εμφανίζεται το κύρτωμα, τη διαχωρίζουμε σε αυχενική, θωρακική και οσφυϊκή σκολίωση. Αρκετά συχνά μπορεί να υπάρξει κύρτωμα που να αφορά σε παραπάνω από μία μοίρες της σπονδυλικής στήλης. Στην περίπτωση αυτή, μιλάμε για θωρακοσφυϊκή σκολίωση. Ανάλογα με το προς τα πού κλίνει το κυρτό της καμπύλης χαρακτηρίζουμε τη σκολίωση δεξιά ή αριστερή. Την αναφέρουμε σαν “δεξιά θωρακική σκολίωση” ή “αριστερή οσφυϊκή σκολίωση” κ.ο.κ.

Είναι συνηθέστερη η σκολίωση με το κυρτό προς τα δεξιά, όπως επίσης και η θωρακική και η θωρακοσφυϊκή σκολίωση. Η θωρακική σκολίωση φαίνεται πιο έντονα. Αυτό γίνεται διότι με τη στροφή των σπονδύλων, συμπαρασύρονται και οι πλευρές οι οποίες προβάλλουν περισσότερο στη θωρακική μοίρα.

 

Πώς γίνεται η διάγνωση της σκολίωσης;

Πολλές φορές τη διάγνωση την κάνουν οι γονείς ή το ίδιο το παιδί. Συνήθως τα κορίτσια παραπονιούνται ότι δεν στρώνουν σωστά τα ρούχα τους. Οι γονείς επίσης συχνά παρατηρούν να προβάλλει περισσότερο η μια ωμοπλάτη.

σκολίωση

Τεστ επίκυψης, με το οποίο ανευρίσκεται η σκολίωση

 

Σε περίπτωση που θέλουμε να διαπιστώσουμε αν το παιδί μας έχει σκολίωση, μπορούμε να κάνουμε το παρακάτω τεστ. Ωστόσο, σε κάθε περίπτωση, πρέπει να απευθυνθούμε σε Ορθοπαιδικό.

Η διαδικασία για το Τεστ επίκυψης είναι η ακόλουθη:

Βάζουμε το παιδί σε στάση προσοχής, γυμνό από τη μέση και πάνω. Ακολούθως, του ζητάμε να σκύψει με τα γόνατα σε έκταση. Παρατηρούμε τη σπονδυλική στήλη αν είναι ευθεία. Αν δεν είναι τότε μιλούμε για πιθανή σκολίωση και ζητούμε ακτινολογικό έλεγχο. Η ακτινογραφία θα επιβεβαιώσει τη διάγνωση. Ο ακτινολογικός έλεγχος γίνεται με το παιδί σε όρθια στάση. Έχοντας κάνει τη διάγνωση, πρέπει να σχεδιάσουμε την κατάλληλη θεραπεία. Για να επιλέξουμε την ανάλογη θεραπεία πρέπει να γνωρίζουμε το ακριβές μέγεθος της σκολίωσης.

Στην κλινική εξέταση ο Ορθοπαιδικός χρησιμοποιεί ειδικά τεστ για τη διάγνωση της σκολίωσης, εξετάζοντας το παιδί τόσο σε όρθια, όσο και σε καθιστή θέση. Η ακριβής μέτρηση του μήκους των κάτω άκρων, είναι πολύ σημαντική για την σωστή διάγνωση.  Ο λόγος έγκειται στο ότι η ανισοσκελία (βραχύτερο το ένα πόδι από το άλλο) μπορεί να οδηγήσει σε αντιρροπιστική και όχι ιδιοπαθή σκολίωση.

 

Από τις διαγνωστικές εξετάσεις, απαραίτητες είναι:

  • Η προσθιοπίσθια ακτινογραφία ολόκληρης της σπονδυλικής στήλης (από αυχένα έως λεκάνη)
  • Η ακτινογραφία λεκάνης, για τον προσδιορισμό της σκελετικής ωρίμανσης του παιδιού (δείκτης Risser).

Αυτό θα μας βοηθήσει να προσδιορίσουμε το δυναμικό ανάπτυξης του παιδιού και να σχεδιάσουμε την ορθή θεραπεία. Διαφορετική θεραπεία χρειάζεται ένα κορίτσι 12 ετών με 19 μοίρες σκολίωση, από ένα κορίτσι 15 ετών με την ίδια σκολίωση.

σκολίωση

Πως θεραπεύεται η σκολίωση;

Η σκολίωση μετριέται σε μοίρες και η θεραπεία εξαρτάται από το πόσες μοίρες είναι. Για πρακτικούς λόγους έχουμε χωρίσει τη σκολίωση σε κατηγορίες:

  • Μέχρι 20 μοίρες
  • Από 20 – 40 μοίρες
  • Από 40 μοίρες και άνω.

Σκολίωση μεγέθους μέχρι 20ο, θεραπεύεται συντηρητικά με φυσιοθεραπεία με ασκήσεις στάσης και διορθώσεως, όπως τις ονομάζουμε. Επίσης, εικάζεται ότι η κολύμβηση βοηθάει την κατάσταση. Τέλος, συνίσταται παρακολούθηση, συνήθως κάθε 6 μήνες.

Από 20-40ο , συνιστούμε την χρήση διαφόρων τύπων κηδεμόνες. Οι κηδεμόνες έχουν σκοπό να διορθώσουν τη σκολίωση ή στη χειρότερη περίπτωση να μη την αφήσουν να χειροτερεύσει. Πολλές φορές η σκολίωση είναι δυνατόν να χειροτερεύσει και μέσα στον κηδεμόνα. Οι κηδεμόνες πρέπει να φοριούνται ανελλιπώς και για τουλάχιστον 20 ώρες το 24ωρο, ακόμα και τη νύχτα. Η διάρκεια χρήσης τους είναι για αρκετά χρόνια μετά το πέρας της ανάπτυξης του παιδιού, συνήθως μέχρι τα 19-20 έτη.

σκολίωση

Από τις 40 μοίρες και πάνω, συνήθως η σκολίωση χρειάζεται χειρουργική αντιμετώπιση, προκειμένου να διορθωθούν οι μεγάλες καμπύλες. Είναι μάλιστα δυνατόν, αν η σκολίωση είναι τόσο έντονη, να ασκηθεί πίεση στους πνεύμονες και στην καρδιά. Σε ακραίες καταστάσεις, είναι πιθανό να προκύψει καρδιοπνευμονική ανεπάρκεια, ακόμα και θάνατος. Κατά την διάρκεια της πολύωρης επέμβασης, τοποθετούνται ειδικές μεταλλικές ράβδοι για τη διόρθωση των κυρτωμάτων πάνω στην σπονδυλική στήλη.

σκολίωση

Εκτός από τις απλές σκολιώσεις, υπάρχουν και οι διπλές σκολιώσεις. Σε αυτές, αντί για ένα κύριο κύρτωμα υπάρχουν δύο. Αυτές πολύ συχνά φαίνονται λιγότερο, διότι το ένα κύρτωμα αντιρροπεί το άλλο. Η θεραπεία και σε αυτές τις περιπτώσεις είναι ίδια.

Τα τελευταία χρόνια, εκμεταλλευόμενες τη διεθνή τάση για minimal επεμβάσεις, διάφορες εταιρίες έχουν εισάγει στο χώρο συστήματα αυτο-εκπτυσσόμενα. Αυτά τοποθετούνται με μικρές τομές στη σπονδυλική στήλη και θεωρούνται ως λύση με ελάχιστη παρεμβατική τεχνική. Τα αποτελέσματα μέχρι στιγμής είναι αμφιλεγόμενα και δεν έχουν καταφέρει να αλλάξουν το χάρτη της χειρουργικής θεραπείας της σκολίωσης.

 

Αν υποψιάζεστε ότι το παιδί σας έχει σκολίωση, μην καθυστερείτε και επικοινωνήστε άμεσα με τον Ορθοπαιδικό Χειρουργό Δρ. Β. Φωτόπουλο. Με την σωστή διάγνωση και την κατάλληλη θεραπευτική προσέγγιση, μπορεί να αντιμετωπιστεί επιτυχώς κάθε κατάσταση.

επικοινωνίαεπικοινωνία