Τενοντίτιδα: Όλα Όσα Θέλετε Να Μάθετε Για Τις Τενοντίτιδες

Τι είναι η Τενοντίτιδα;

Η τενοντίτιδα είναι μια ενοχλητική κατάσταση και μερικές φορές η αντιμετώπιση δεν είναι εύκολη.

Με τον όρο «τενοντίτιδα» ή «τενοντοπάθεια» εννοούμε τον ερεθισμό του  τένοντα είτε στη μάζα του, είτε στο σημείο που ενώνεται με τον μυ (μυοτενόντιος συμβολή), είτε στο σημείο που ενώνεται με το οστό (κατάφυση). Η πάθηση μπορεί να οφείλεται σε  επαναλαμβανόμενο μικροτραυματισμό, σε κάκωση, εκφύλιση (φθορά), ή σε φλεγμονή. Αν επηρεάζεται και το έλυτρο (το περίβλημα του τένοντα) τότε η πάθηση λέγεται και τενοντοελυτρίτιδα.

Εντόπιση τενοντίτιδας

Τενοντίτιδες εντοπίζονται τόσο στα άνω όσο και στα κάτω άκρα. Οι κυριότερες τενοντίτιδες του άνω άκρου είναι:

• Στον ώμο: τενοντίτιδα υπερακανθίου, υπακανθίου, υποπλατίου, μακράς κεφαλής του δικεφάλου,
• Στον αγκώνα: η έσω επικονδυλίτιδα (αγκώνας του γκόλφ) και η έξω επικονδυλίτιδα (αγκώνας του τέννις). 
• Στον καρπό: τενοντίτιδες καρπού, τενοντοελυτρίτιδα DeQuervain, τενοντίτιδες δακτύλων

Στα κάτω άκρα συχνότερες τενοντίτιδες ανά περιοχή είναι:

• Στο ισχίο: τενοντίτιδα λαγονοψοΐτη, απαγωγών ισχίου
• Στο γόνατο: τενοντίτιδα επιγονατιδικού (γόνατο του άλτη), τετρακεφάλου, χηνείου πόδα (ημιτενοντώδους και ισχνού)
• Στο πόδι: τενοντίτιδα αχίλλειου τένοντα, τενοντίτιδα περονιαίων και τενοντίτιδα οπισθίου κνημιαίου

Αιτία τενοντίτιδας

Η μυϊκή υπερλειτουργία είναι η κύρια αιτία της τενοντίτιδας. Για το λόγο αυτό οι τενοντίτιδες ανήκουν στα σύνδρομα υπέρχρησης.  Όταν ο μυς καταπονείται παραπάνω από τις δυνατότητές του, ο τένοντας ερεθίζεται και δημιουργείται φλεγμονή.

Συνήθως, τα άτομα που ξεκινούν για πρώτη φορά ένα πρόγραμμα έντονης γυμναστικής ή αυξάνουν απότομα το επίπεδο των ασκήσεων τους, αρχίζουν να εμφανίζουν συμπτώματα τενοντίτιδας. Ο τένοντας αδυνατεί να προσαρμοστεί στο νέο επίπεδο δραστηριότητας και αυτή η υπέρχρηση οδηγεί με τη σειρά της σε φλεγμονή και τενοντίτιδα.

Άλλος ένας παράγων πρόκλησης τενοντίτιδας είναι η χρήση του ηλεκτρονικού υπολογιστή, του τάμπλετ και του κινητού πολλές ώρες την ημέρα. Επιπλέον, με τα χρόνια, οι τένοντες χάνουν την ελαστικότητά τους κι αυτός είναι ένας ακόμα επιβαρυντικός παράγοντας.

Πρέπει επίσης να αναφέρουμε ως  μια άλλη αιτία τενοντίτιδας την κακή κυκλοφορία του αίματος. Υπάρχουν πολλοί τένοντες στο σώμα μας αλλά λίγοι από αυτούς τελικά μπορεί να δημιουργήσουν πρόβλημα.

Σε αυτούς τους τένοντες υπάρχουν κάποια σημεία όπου η αιμάτωση είναι πτωχότερη. Στο σημείο αυτό ο τένοντας μπορεί να πάθει χρόνια βλάβη, αλλά η δυνατότητα επούλωσης βλαβών είναι πολύ περιορισμένη. Λόγω της κακής κυκλοφορίας του αίματος ορισμένα άτομα μπορεί να έχουν μια προδιάθεση για τενοντίτιδα σε συγκεκριμένα σημεία.

Το κάπνισμα δυσχεραίνει ακόμα περισσότερο την πτωχή αιμάτωση. Ασθενείς με συνυπάρχουσες παθήσεις, όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα, οι παθήσεις του θυρεοειδούς αδένα και ο σακχαρώδης διαβήτης επιδρούν αρνητικά στην υγεία των τενόντων.

Ανατομία του τένοντα

Ο φυσιολογικός τένοντας συγκροτείται από δεσμίδες κολλαγόνου οι οποίες περιέχουν ινοβλάστες και εξωκυττάριο υγρό. Οι τένοντες έχουν υφή ιξώδη και ελαστική.  Ο φυσιολογικός τένοντας στη θέση χαλάρωσης παρουσιάζεται ¨κατσαρωμένος¨ ή ¨κυματιστός¨.

Όταν αρχίζει να εφαρμόζεται μια δύναμη φόρτισης γίνεται πιο σκληρός και άκαμπτος. Η ελαστικότητα και δύναμη του τένοντα είναι μεγάλη, περίπου 4 φορές μεγαλύτερη από την μέγιστη δύναμη που παράγεται από τον μυ.

Σχεδόν όλες οι αιτίες πρόκλησης τενοντίτιδας έχουν σαν συνέπεια την υπερβολική εφαρμογή δύναμης στον τένοντα. Η υπέρμετρη τάση είναι αυτή που προκαλεί τον τραυματισμό, είτε ως άμεσου τραυματισμού (ρήξη τένοντα) είτε με την χρόνια μορφή της καταπόνησης.

Παθαίνουμε δηλαδή τενοντίτιδα σε σημεία στα οποία οι μύες κινούνται περισσότερες φορές. Για παράδειγμα, οι χρηστές ηλεκτρονικών υπολογιστών καταπονούν τον καρπό και τα δάκτυλα, ενώ οι κολυμβητές, οι τενίστες και οι παίκτες του γκολφ είναι ευαίσθητοι στην τενοντίτιδα στους ώμους και στους αγκώνες. Οι περισσότερες τενοντίτιδες ανήκουν στην κατηγορία του συνδρόμου υπέρχρησης, ειδικά στους αθλητές.

O όρος τενοντίτιδα δηλώνει την ύπαρξη φλεγμονής (όλοι οι ιατρικοί όροι που καταλήγουν σε –ίτιδα δηλώνουν φλεγμονή, δηλαδή αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος στην πάθηση). Ο όρος αυτός εμφανίστηκε, διότι πριν αρκετές δεκαετίες θεωρήθηκε ότι η τενοντίτιδα ξεκινούσε από μερική ρήξη των ινών του τένοντα, κάτι που οδηγούσε σε φλεγμονώδη αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος.

Νεώτερες όμως μελέτες της κυτταρικής διαδικασίας στην χρόνια παθολογία του τένοντα, έδειξαν ότι μπορεί να υπάρχει τενοντίτιδα με απουσία φλεγμονωδών κυττάρων και απουσία ρήξης ιστών. Φάνηκε λοιπόν ότι η αιτία της τενοντίτιδας μπορεί να ξεκινά από εκφυλισμό του κολλαγόνου μέσα στον τένοντα. Για τον λόγο αυτό σήμερα χρησιμοποιούμε συνήθως τον όρο «τενοντοπάθεια».

Συμπτώματα τενοντίτιδας

Τα συμπτώματα της τενοντίτιδας ποικίλλουν ανάλογα με την περιοχή στην οποία εκδηλώνονται. Σε κάθε περίπτωση, οι τραυματισμένοι τένοντες προκαλούν πόνο κατά την κίνηση ή τη συμπίεση. Ακόμα και μικρές κινήσεις μπορούν να προκαλέσουν έντονο πόνο και δυσχέρεια στην κίνηση της γειτονικής άρθρωσης.

Τα γενικά συμπτώματα της τενοντίτιδας είναι:

• Πόνος στην άρθρωση κατά τη διάρκεια της κίνησης, αλλά μερικές φορές ακόμα και με την απλή επαφή.
• Επιδείνωση του πόνου κατά τη διάρκεια της νύχτας.
• Περιορισμός της κίνησης.
• Oίδημα (πρήξιμο).
• Πάχυνση και σκλήρυνση του ελύτρου με αποτέλεσμα να εμποδίζεται η ολίσθηση του τένοντα και κατά συνέπεια να εμποδίζεται η κίνηση αλλά και να προκαλείται ένας χαρακτηριστικός ήχος.
• Μυϊκή αδυναμία που μπορεί να συνοδεύεται από μυϊκό σπασμό.

Διάγνωση Τενοντίτιδας

Συνήθως η λήψη ενός λεπτομερούς ιστορικού και η καλή κλινική εξέταση, θέτουν τη διάγνωση της τενοντίτιδας. Οι τενοντίτιδες δε χρειάζονται ιδιαίτερες διαγνωστικές εξετάσεις. Οι απλές ακτινογραφίες μπορεί να είναι χρήσιμες, αλλά συνήθως επισκιάζονται από την απεικονιστική ευκρίνεια της μαγνητικής τομογραφίας, η οποία θα βοηθήσει στο να αποκλειστεί άλλη παθολογία στην περιοχή. Ο υπέρηχος αποτελεί επίσης αξιόπιστη απεικονιστική μέθοδο. Εργαστηριακές εξετάσεις αίματος είναι χρήσιμες, εάν υποπτευόμαστε παρουσία συστηματικής πάθησης (πχ ρευματοειδής αρθρίτιδα).

Θεραπεία τενοντίτιδας

Οι τενοντίτιδες αντιμετωπίζονται συνήθως με συντηρητική θεραπεία.

Το πρώτο βήμα στην αντιμετώπιση είναι η διακοπή των υπεύθυνων δραστηριοτήτων και η αποφυγή των κινήσεων που δημιουργούν τα συμπτώματα, δηλαδή τον πόνο. Αυτό σημαίνει αποχή από τη δραστηριότητα που σχετίζεται με τα συμπτώματα, ώστε να δώσουμε στο τένοντα χρόνο για να επουλωθεί.

Χρήσιμος μπορεί να είναι ένας κηδεμόνας ή ένας νάρθηκας που να προστατεύει την πάσχουσα περιοχή για ένα χρονικό διάστημα.

Πολύ συχνά οι περισσότεροι πάσχοντες (π.χ. αθλητές) καθυστερούν στην αντιμετώπιση της τενοντίτιδας και αυτό δυσκολεύει τη θεραπεία της κατά πολύ. Αυτό συμβαίνει διότι ο πόνος είναι μεν συχνός αλλά μικρός και χρόνιος και σχεδόν όλοι πιστεύουν ότι θα περάσει μόνος του.

Έτσι συνεχίζουν να γυμνάζονται με τον τρόπο που προκάλεσε την τενοντίτιδα κάτι αυτό επιβαρύνει την κατάσταση και αποτρέπει τη θεραπεία.

Ο στόχος της αντιμετώπισης της τενοντίτιδας είναι να αντιμετωπιστεί ο πόνος και να μειωθεί η φλεγμονή. Άρα λοιπόν οι τρόποι αντιμετώπισης είναι η ξεκούραση, ο πάγος, οι τοπικές αντιφλεγμονώδεις αλοιφές ή τα αντιφλεγμονώδη από το στόμα.

Τι περιλαμβάνει η θεραπεία;

Η θεραπεία περιλαμβάνει:

• Διακοπή όλων των δραστηριοτήτων στις οποίες συμμετέχει η συγκεκριμένη άρθρωση.
• Αν είναι δυνατόν, το μέλος τίθεται σε ανάρροπη θέση (υψηλότερα του επιπέδου της καρδιάς).
• Εφαρμογή πάγου και όχι ζεστού επιθέματος.
• Παυσίπονα και αντιφλεγμονώδη φάρμακα.
• Laser χαμηλής ισχύος στην οξεία φάση.
• Ιοντοφόρεση με κορτιζονούχο φάρμακο.
• Χρήση κηδεμόνα περιορισμού της κίνησης, αναλόγως της πάσχουσας περιοχής, που προοδευτικά θα αφαιρείται ανάλογα με την μείωση των συμπτωμάτων.
• Προοδευτική κινητοποίηση της άρθρωσης.

Στις περισσότερες περιπτώσεις σε μικρό ή μεγαλύτερο χρονικό διάστημα οι τενοντίτιδες υποχωρούν. Προσοχή χρειάζεται επίσης στις αντενδείξεις στην λήψη των φαρμάκων όπως έλκος στομάχου, υπέρταση, αλλεργίες, αντιπηκτική θεραπεία κ.ά. Στις περιπτώσεις που οι τενοντίτιδες παραμένουν, ενέσεις κορτικοστεροειδών ή τοπικών αναισθητικών στο σημείο του τένοντα, τις περισσότερες φορές, ηρεμούν απολύτως τον πόνο. Όμως δεν συνιστάται σε όλους τους τύπους της τενοντίτιδας η χρήση της κορτιζόνης. Όπως για παράδειγμα δεν συνιστάται στη τενοντίτιδα του Αχίλλειου λόγω φόβου πιθανής ρήξης του.  Η φυσικοθεραπεία επίσης μπορεί να φανεί χρήσιμη.

Τα τελευταία χρόνια υπάρχει η δυνατότητα έγχυσης αυτόλογων αυξητικών παραγόντων (PRP) στον πάσχοντα τένοντα. Οι παράγοντες αυτοί λαμβάνονται από απλή αιμοληψία από τον ασθενή. Το αίμα φυγοκεντρείται σε ειδική συσκευή, όπου απομονώνονται τα αιμοπετάλια, τα οποία περιλαμβάνουν υψηλό ποσοστό αυξητικών παραγόντων. Εν συνεχεία οι παράγοντες αυτοί εγχύονται στην περιοχή της τενοντίτιδας.

Σε περιπτώσεις αποτυχίας της συντηρητικής αγωγής ενδέχεται να ενδείκνυται η χειρουργική παρέμβαση. Συνηθέστερες περιπτώσεις χειρουργικής θεραπείας είναι:

• Τενοντίτιδα του ώμου, που οφείλεται σε σύνδρομο υπακρωμιακής προστριβής,
• Τενοντίτιδα μακράς κεφαλής του δικεφάλου που επιμένει,
• Εμμένουσα επικονδυλίτιδα αγκώνα,
• Στενωτική τενοντοελυτρίτιδα De Quervain στον καρπό,
• Ασβεστοποιός τενοντίτιδα του αχιλλείου τένοντα.

Συμπέρασμα

Οι τενοντίτιδες ή τενοντοπάθειες ανήκουν στα σύνδρομα υπέρχρησης και οφείλονται σε επαναλαμβανόμενη καταπόνηση και υπέρχρηση του μυός και του τένοντα. Αντιμετωπίζονται ως επί το πλείστον, συντηρητικά, αλλά μπορεί να επιμένουν για καιρό. Συχνά, απαιτούν τη διακοπή της υπεύθυνης δραστηριότητας, ή την κατάλληλη τροποποίηση αυτής.

Μπορείτε επίσης να διαβάσετε τα ακόλουθα ενδιαφέροντα άρθρα:

• Τενοντίτιδα ώμου
• Τενοντίτιδα αχιλλείου τένοντα
• Τενοντίτιδα επιγονατιδικού τένοντα