Οσφυαλγία: Πού Οφείλεται & Πώς Θεραπεύεται η Οσφυαλγια;

Τι είναι η οσφυαλγία; 

Η οσφυαλγία, όπως δηλώνουν και τα δύο συνθετικά της λέξης, οσφύς που σημαίνει μέση &  άλγος, που σημαίνει πόνος, αποτελεί ένα σύμπτωμα σύνηθες σε ένα υψηλό ποσοστό ανθρώπων. Πρόκειται για τον πόνο που εμφανίζεται χαμηλά στη μέση (low back pain στη διεθνή βιβλιογραφία).

Υπολογίζεται,  ότι στη διάρκεια της ζωής τους, το 80% των ανθρώπων θα βιώσει τουλάχιστον ένα επεισόδιο πόνου στη μέση. Αποτελεί το συνηθέστερο λόγο επίσκεψης στα επείγοντα των νοσοκομείων και το συχνότερο λόγο χορήγησης αναρρωτικών αδειών.

Λανθασμένα θεωρείται ως πάθηση, καθώς αποτελεί μόνο σύμπτωμα. Για το λόγο αυτό, θα πρέπει να γίνεται προσπάθεια ανεύρεσης της αιτίας του πόνου. Στις αιτίες περιλαμβάνεται ένα μεγάλο φάσμα παθήσεων, τόσο τοπικών, όσο και συστηματικών. Συμβαίνει συχνότερα στην 4η και 5η δεκαετία της ζωής.

Συνήθως οφείλεται σε εκφύλιση των κατώτερων οσφυϊκών διαστημάτων, που είναι τα πιο κινητά. Συχνά, η εκφύλιση ξεκινάει από έναν ή περισσότερους μεσοσπονδύλιους δίσκους, (δισκοπάθεια).

Στη συνέχεια ακολουθεί η εκφύλιση των σπονδυλικών αρθρώσεων, που προκαλεί αστάθεια και στένωση του σπονδυλικού σωλήνα. Ταυτόχρονα με την οσφυαλγία, μία κήλη δίσκου μπορεί να πιέσει κάποιο νεύρο (νευρική ρίζα). Ως αποτέλεσμα, εμφανίζεται πόνος στο πόδι, που είναι γνωστός με τον όρο «ισχιαλγία».

Πολλές μελέτες έχουν δημοσιευτεί διεθνώς για την ύπαρξη τρόπων με τους οποίους μπορεί κανείς να αποφύγει τα συμπτώματα της οσφυαλγίας και τα χρόνια προβλήματα της μέσης. Εδώ θα πρέπει να αναφέρουμε ότι συχνά υπάρχουν γενετικές και εμβιομηχανικές διαφορές μεταξύ των ανθρώπων. Αυτό καθιστά ορισμένους πιο ευπαθείς σε προβλήματα με τη μέση τους.

Επίσης, υπάρχουν και κάποιες σοβαρότερες παθήσεις (π.χ. όγκοι, κατάγματα, φλεγμονές), που μπορεί αρχικά να εμφανιστούν με μία οσφυαλγία.

Η οσφυαλγία, ανάλογα με το χρονικό διάστημα που εμφανίζεται, μπορεί να χαρακτηριστεί ως εξής:

  • οξεία (διάρκεια συμπτωμάτων λιγότερο από ένα μήνα),
  • υπο-οξεία (διάρκεια 4-12 μήνες) ή 
  • χρόνια (διάρκεια πέραν του 1 έτους).

Με τα συντηρητικά μέτρα, τα συμπτώματα του χαμηλού πόνου στη μέση συνήθως παρουσιάζουν σημαντική βελτίωση μέσα σε λίγες εβδομάδες από την έναρξη.

Για την πλήρη κατανόηση της κατάστασης, οφείλουμε να πούμε λίγα λόγια για την ανατομία της οσφυαλγίας

Η οσφυϊκή μοίρα αποτελείται από πέντε σπονδύλους (Ο1-Ο5), μεταξύ των οποίων παρεμβάλλονται οι μεσοσπονδύλιοι δίσκοι. Οι δίσκοι είναι ινοχόνδρινες δομές, που δρουν ως μαξιλάρια, αποτρέποντας την τριβή μεταξύ των σπονδύλων (προηγούμενη εικόνα). Στο οπίσθιο μέρος τους οι σπόνδυλοι δημιουργούν ένα σωλήνα, το σπονδυλικό σωλήνα, μέσα από τον οποίο διέρχεται ο  νωτιαίος μυελός.  Η σταθερότητα της σπονδυλικής στήλης εξασφαλίζεται από:

  • τους συνδέσμους
  • τις μικρές οπίσθιες σπονδυλικές αρθρώσεις (ζυγοαποφυσικές αρθρώσεις)
  • τους κοιλιακούς μυς
  • τους ραχιαίους μυς

 

Που οφείλεται η οσφυαλγία; 

Η πλειοψηφία των περιπτώσεων οσφυαλγίας αφορά καλοήθη μυοσκελετικά προβλήματα. Η ευκίνητη οσφυϊκή μοίρα της σπονδυλικής στήλης συνδέει στην ουσία τη σχετικά άκαμπτη θωρακική μοίρα με την επίσης άκαμπτη πύελο. Το αποτέλεσμα είναι να δέχεται καθημερινά χιλιάδες δυνάμεις κάμψης, έκτασης, στροφής, πλάγιας κάμψης, αλλά και συμπίεσης κατά τη βάδιση και τις καθημερινές δραστηριότητες. Συχνά, ο πόνος μπορεί να οφείλεται σε θλάση (τράβηγμα) μυών ή τενόντων.

Συνήθως, η οσφυαλγία επέρχεται συμβαίνει μετά από άρση βάρους, ή λανθασμένη φόρτιση της σπονδυλικής στήλης, επί εδάφους ήπιων εκφυλιστικών αλλοιώσεων. Μπορεί να αφορά ακόμα και το 90% των περιπτώσεων οξείας οσφυαλγίας. Στις περιπτώσεις αυτές, ο πόνος συνήθως είναι αριστερά ή δεξιά, παρασπονδυλικά και όχι πάνω στη σπονδυλική στήλη. Η προσεκτική κλινική εξέταση συνήθως είναι αρκετή για να τη διαχωρίσει από άλλες μορφές οσφυαλγίας, έτσι ώστε να μη χρειάζονται ειδικές εξετάσεις.

Ο πόνος στην μέση, μπορεί να επιμείνει για μερικές εβδομάδες, συνήθως όμως υποχωρεί χωρίς να αφήνει ευαισθησία. Συχνά, συνυπάρχει κάποιου βαθμού δισκοπάθεια και εκφύλιση των σπονδυλικών αρθρώσεων.

Σε παιδιά μπορεί να υπάρχει σπονδυλόλυση και σπονδυλολίσθηση, (επόμενη εικόνα). Στην περίπτωση αυτή, ο υπερκείμενος σπόνδυλος γλιστρά προς τα εμπρός επί του υποκείμενου σπονδύλου.

Σε περιπτώσεις δισκοπάθειας και πίεσης νεύρου από την κήλη του μεσοσπονδυλίου δίσκου, ο πόνος αντανακλά στο πόδι, δίνοντας χαρακτηριστικά ευρήματα, ανάλογα με το νεύρο που πιέζεται.

 

Σε ηλικιωμένους ενδέχεται να υπάρχει:

  • Εκφυλιστική σκολίωση
  • Σπονδυλαρθρίτιδα
  • Εκτεταμένη καταστροφή των μεσοσπονδυλίων δίσκων
  • Όγκοι
  • Οστεοπορωτικά κατάγματα: Ειδικά, σε ασθενείς με οστεοπόρωση, ακόμα και μια απλή κίνηση, ή τράνταγμα, μπορεί να προκαλέσει ένα κάταγμα στο σπόνδυλο.
  • Φυσικά, θα πρέπει να εξεταστεί συνολικά ο ασθενής μας. Υπάρχουν περιπτώσεις παθήσεων του εντέρου, του παγκρέατος και των νεφρών που αντανακλούν με πόνο στη μέση.

Συνοπτικά, τα αίτια χωρίζονται σε τοπικά και συστηματικά
Στα τοπικά αίτια περιλαμβάνονται: 

  • Θλάση μυών – τενόντων
  • Δισκοπάθεια (εκφύλιση/κήλη μεσοσπονδυλίων δίσκων)
  • Σπονδυλόλυση/σπονδυλολίσθηση
  • Εκφύλιση και αρθρίτιδα σπονδυλικών αρθρώσεων (σπονδυλαρθρίτιδα)
  • Σπονδυλική στένωση
  • Κάταγμα σπονδύλου
  • Όγκοι σπονδυλικής στήλης
  • Αρθρίτιδα ιερολαγονίου αρθρώσεως
  • Λοιμώξεις Κεντρικού Νευρικού Συστήματος

Οσφυαλγία

Συστηματικά αίτια 

  • Οστεοαρθρίτιδα του ισχίου (hip-spine syndrome)
  • Ρευματοειδής αρθρίτιδα
  • Παθήσεις του εντέρου
  • Παθήσεις των νεφρών (νεφρολιθίαση, πυελονεφρίτιδα)
  • Παθήσεις παγκρέατος (παγκρεατίτιδα)
  • Ανεύρυσμα κοιλιακής αορτής
  • Ψυχικές διαταραχές που υποκρίνονται πόνο στην περιοχή της μέσης

 

Στον παιδικό πληθυσμό χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή, λόγω των ιδιαιτεροτήτων του αναπτυσσόμενου σκελετού. Συνοπτικά αναφέρουμε τα αίτια παιδικής οσφυαλγίας

  • Κακώσεις μεσοσπονδυλίων δίσκων
  • Σπονδυλόλυση/Σπονδυλολίσθηση
  • Φλεγμονές-σπονδυλοδισκίτιδες
  • Ανισοσκελία
  • Όγκοι σπονδυλικής στήλης
  • Σκολίωση (σπάνια προκαλεί πόνο)
  • Υπερβολική αθλητική δραστηριότητα του ανώριμου σκελετού

Στην επίμονη οσφυαλγία χρειάζεται πολύ προσεκτική διερεύνηση, προς αποφυγή λαθών στη διάγνωση του ακριβούς αιτίου.

Πως γίνεται η διάγνωση της οσφυαλγίας;

Ανάλογα με την αιτία που υποπτεύεται ο Ορθοπαιδικός, μπορεί να ζητηθεί κάποια από τις παρακάτω εξετάσεις:

  • Απλή ακτινογραφία οσφυϊκής χώρας
  • Ακτινογραφία λεκάνης
  • Μαγνητική τομογραφία οσφυϊκής μοίρας (επόμενη εικόνα)
  • Αξονική τομογραφία
  • Σπινθηρογράφημα οστών, σε επιλεγμένες περιπτώσεις. 

Οσφυαλγία

Μαγνητική τομογραφία, με αποκάλυψη κήλης μεσοσπονδυλίου δίσκου Ο5/Ι1 (λευκός κύκλος)

 

Πως μπορεί να γίνει η πρόληψη της οσφυαλγίας;

Αν και το ποσοστό των ανθρώπων που θα αντιμετωπίσουν κάποιο επεισόδιο οσφυαλγίας κατά την διάρκεια της ζωής τους, είναι πολύ μεγάλο, εντούτοις, υπάρχουν τρόποι πρόληψης της, όπως:

  • Συστηματική άσκηση: Είναι αποτελεσματική στην πρόληψη της οσφυαλγίας, καθώς βοηθάει στον έλεγχο του σωματικού μας βάρους και στη σωστή εκγύμναση των μυών (ραχιαίων και κοιλιακών). Ενδεδειγμένος τρόπος γυμναστικής για την οσφυαλγία, είναι η κολύμβηση
  • Αποφυγή πολύωρης παραμονής σε καθιστική θέση: Αν η εργασία μας το απαιτεί, χρησιμοποιούμε ένα μαξιλαράκι χαμηλά στην πλάτη του καθίσματος. Με αυτόν τον τρόπο κρατάμε τη μέση μας σε υπερέκταση. Το ίδιο ισχύει κατά την οδήγηση, κατά την οποία συνιστάται το τακτικό διάλειμμα. 
  • Αποφυγή άσκοπης ορθοστασίας.
  • Προσοχή στην άρση βάρους: Αν χρειαστεί να σηκώσουμε ένα βαρύ αντικείμενο, λυγίζουμε τα γόνατα και πλησιάζουμε όσο το δυνατόν περισσότερο στο αντικείμενο αυτό. Μειώνουμε, έτσι, τις δυνάμεις ροπής, που αναπτύσσονται και που καταπονούν τη μέση. 
  • Επιλογή κατάλληλου στρώματος στο κρεβάτι: Φροντίζουμε το στρώμα στο οποίο κοιμόμαστε να έχει την απαραίτητη σκληρότητα, ώστε να μη «βουλιάζει» το σώμα μας.  

Η καλύτερη πρόληψη για την εμφάνιση επεισοδίων οσφυαλγίας είναι να προσέχουμε και να μην καταπονούμε τη μέση μας. Συχνή άσκηση, ρύθμιση του σωματικού βάρους, αποφυγή της καθιστικής ζωής, καθώς και οι παραπάνω οδηγίες,  αποτελούν τέτοιους τρόπους πρόληψης.

 

Πως αντιμετωπίζουμε την Οσφυαλγία;

Στις περιπτώσεις κατά τις οποίες ο πόνος οφείλεται σε τοπικά μηχανικά αίτια, η χορήγηση αντιφλεγμονωδών φαρμάκων σε συνδυασμό με αναλγητικά και μυοχαλαρωτικά για βραχύ διάστημα ολίγων ημερών, συνήθως επαρκεί. Μπορεί επίσης να κριθεί χρήσιμη η χρήση κηδεμόνων σπονδυλικής στήλης για μικρό διάστημα.

 Σε περιπτώσεις που ο πόνος επιμένει συνιστάται φυσικοθεραπεία. Πρέπει, όμως, να εξατομικεύεται, τόσο σχετικά με τον ασθενή, όσο και σχετικά με την ακριβή αιτία του πόνου. Γι’ αυτό χρειάζεται συνεργασία Ορθοπαιδικού-Φυσικοθεραπευτή.

Οι τοπικές εγχύσεις με τοπικό αναισθητικό και κορτιζόνη βοηθούν σε πολλές περιπτώσεις. Αποτελούν ένα αποτελεσματικό όπλο στη φαρέτρα μας, εάν αποτύχουν οι ανωτέρω μέθοδοι. Για την αποφυγή επικίνδυνων επιπλοκών, φρόνιμο είναι να γίνονται προσεκτικά από Ορθοπαιδικό που γνωρίζει πολύ καλά την περιοχή.

Σε περιπτώσεις αποτυχίας των συντηρητικών μέτρων και κυρίως σε χρόνιες περιπτώσεις με αστάθεια και σπονδυλαρθρίτιδα, μπορεί να χρειάζεται, η χειρουργική αντιμετώπιση. Παράδειγμα, η μικροδισκεκτομή, σε περιπτώσεις εμμένουσας συμπτωματολογίας από κήλη μεσοσπονδυλίου δίσκου, η αποσυμπίεση και σπονδυλοδεσία, σε περιπτώσεις σπονδυλικής στένωσης, ή καταγμάτων.

 

Συμπερασματικά, η οσφυαλγία αποτελεί ένα σύμπτωμα με πολλές αιτίες, είτε τοπικές, είτε συστηματικές. Μόνο η σωστή διάγνωση της υποκείμενης πάθησης μπορεί να εγγυηθεί την εξατομικευμένη και αποτελεσματική θεραπεία.

Για επίλυση οποιασδήποτε απορίας σχετικά με την οσφυαλγία αλλά και για μια ολοκληρωμένη εξέταση, απευθυνθείτε στον Χειρουργό Ορθοπαιδικό, Δρ. Βασίλειο Κ. Φωτόπουλο. Κλείστε τώρα ραντεβού και βρείτε λύση στο πρόβλημά σας. 

contact

επικοινωνία