Η υμενίτιδα αποτελεί μια φλεγμονώδη κατάσταση της αρθρικής μεμβράνης, η οποία εντοπίζεται συχνότερα στο ισχίο των παιδιών. Είναι μια καλοήθης και αυτοπεριοριζόμενη πάθηση, η οποία ωστόσο προκαλεί σημαντικό πόνο και δυσκολία στο βάδισμα, δημιουργώντας ανησυχία στους γονείς. Συχνά εμφανίζεται μετά από μια ιογενή λοίμωξη του αναπνευστικού και θεωρείται η πιο συχνή αιτία οξέος πόνου στο ισχίο σε παιδιά ηλικίας 3 έως 10 ετών. Παρά την έντονη συμπτωματολογία, η υμενίτιδα συνήθως υποχωρεί με συντηρητικά μέσα και δεν αφήνει μόνιμες βλάβες.
Η υμενίτιδα είναι μια προσωρινή φλεγμονή της υμενικής μεμβράνης που καλύπτει την άρθρωση. Η μεμβράνη αυτή παράγει το αρθρικό υγρό, το οποίο λιπαίνει και προστατεύει τις αρθρώσεις. Όταν φλεγμαίνει, αυξάνεται η ποσότητα του υγρού και προκαλείται ερεθισμός, οδηγώντας σε πόνο και δυσκαμψία.
Η πάθηση εντοπίζεται κυρίως στην άρθρωση του ισχίου, αλλά μπορεί να εμφανιστεί και σε άλλες αρθρώσεις. Παρά την έντονη συμπτωματολογία, χαρακτηρίζεται από καλοήθη πορεία και αυτόματη υποχώρηση μέσα σε λίγες ημέρες έως εβδομάδες. Η υμενίτιδα είναι η πιο συχνή αιτία χωλότητας στα παιδιά και συχνά αποτελεί διάγνωση αποκλεισμού.
Η ακριβής αιτία της υμενίτιδας δεν είναι πλήρως κατανοητή. Ωστόσο, οι μελέτες δείχνουν ότι συνδέεται στενά με προηγούμενες ιογενείς λοιμώξεις. Συχνά παρατηρείται ότι τα παιδιά παρουσιάζουν υμενίτιδα λίγες ημέρες μετά από κρυολόγημα ή γαστρεντερίτιδα.
Οι βασικοί παράγοντες που συνδέονται με την εμφάνιση είναι:
Αξίζει να σημειωθεί ότι η υμενίτιδα δεν είναι μεταδοτική. Δεν αποτελεί βακτηριακή λοίμωξη, επομένως δεν σχετίζεται με κινδύνους εξάπλωσης σε άλλα παιδιά. Επίσης, η εμφάνιση της πάθησης δεν σχετίζεται με κληρονομικότητα ή μακροχρόνια αρθρικά προβλήματα.
Η υμενίτιδα εκδηλώνεται συνήθως αιφνίδια, προκαλώντας ανησυχία στους γονείς. Τα συμπτώματα μπορεί να ποικίλλουν σε ένταση, ωστόσο ορισμένα είναι χαρακτηριστικά:
Σε μικρά παιδιά, τα συμπτώματα μπορεί να εκφράζονται έμμεσα. Ένα παιδί μπορεί να αρνείται να σταθεί όρθιο, να περπατήσει ή να δείχνει ευερέθιστο χωρίς εμφανή λόγο. Αυτή η συμπεριφορά καθιστά συχνά δύσκολη τη διάγνωση, ειδικά αν ο πόνος αντανακλάται στο γόνατο και όχι στο ισχίο.
Η διάγνωση βασίζεται κυρίως στο ιστορικό και την κλινική εξέταση. Ο ορθοπαιδικός αξιολογεί την κινητικότητα του ισχίου, την παρουσία πόνου και τη στάση βάδισης.
Για να αποκλειστούν σοβαρότερες καταστάσεις, μπορεί να ζητηθούν απεικονιστικές και εργαστηριακές εξετάσεις:
Ο συνδυασμός φυσιολογικών εξετάσεων αίματος και ευρημάτων από το υπερηχογράφημα καθιστά τη διάγνωση πιο ασφαλή. Ωστόσο, η προσεκτική διαφοροδιάγνωση από σηπτική αρθρίτιδα είναι καθοριστική, διότι η τελευταία μπορεί να εξελιχθεί σε επικίνδυνη λοίμωξη.
Η υμενίτιδα σπάνια προκαλεί επιπλοκές, καθώς είναι αυτοπεριοριζόμενη. Ωστόσο, η διαφοροδιάγνωση είναι κρίσιμη, ειδικά σε παιδιά με έντονα συμπτώματα. Παθήσεις που πρέπει να αποκλειστούν περιλαμβάνουν:
Η σωστή εκτίμηση από εξειδικευμένο γιατρό εξασφαλίζει ότι η διάγνωση θα τεθεί με ασφάλεια και θα αποκλειστούν επικίνδυνες καταστάσεις.
Η θεραπευτική αντιμετώπιση είναι κατά βάση συντηρητική και στοχεύει στην ανακούφιση των συμπτωμάτων. Στις περισσότερες περιπτώσεις η υμενίτιδα υποχωρεί μέσα σε 1–2 εβδομάδες.
Οι βασικές οδηγίες περιλαμβάνουν:
Σε κάποιες περιπτώσεις με έντονη κλινική εικόνα μπορεί να χρειαστεί σύντομη νοσηλεία για παρακολούθηση. Η χειρουργική παρέμβαση δεν έχει θέση στην υμενίτιδα, καθώς η πάθηση δεν προκαλεί μόνιμη βλάβη στην άρθρωση.
Η ανταπόκριση στη θεραπεία είναι άριστη, με την πλειονότητα των παιδιών να επανέρχεται στις φυσιολογικές δραστηριότητες μέσα σε δύο εβδομάδες.
Η πρόγνωση της υμενίτιδας είναι εξαιρετικά καλή. Τα περισσότερα παιδιά αναρρώνουν πλήρως μέσα σε λίγες ημέρες έως δύο εβδομάδες. Σε σπάνιες περιπτώσεις, ο πόνος μπορεί να επιμείνει για μεγαλύτερο διάστημα, χωρίς ωστόσο να υποδηλώνει σοβαρότερη νόσο.
Δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι η υμενίτιδα προκαλεί μόνιμη βλάβη στην άρθρωση ή ότι αυξάνει τον κίνδυνο μελλοντικών προβλημάτων. Μόνο σε ελάχιστες περιπτώσεις παρατηρείται υποτροπή, συνήθως μετά από νέα ιογενή λοίμωξη.
Οι γονείς θα πρέπει να αναζητούν ιατρική βοήθεια σε περίπτωση που:
Η σωστή ενημέρωση και η συνεργασία με τον ορθοπαιδικό βοηθούν ώστε η ανάρρωση να είναι ομαλή και χωρίς ανησυχία.
Ο εξειδικευμένος Ορθοπαιδικός – Χειρουργός Δρ. Βασίλειος Κ. Φωτόπουλος διαθέτει πολυετή εμπειρία στον τομέα της ορθοπαιδικής. Βρίσκεται σε θέση να αντιμετωπίσει με ασφάλεια και αποτελεσματικότητα οποιοδήποτε περιστατικό. Εάν επιθυμείτε να μάθετε περισσότερες πληροφορίες για την υμενίτιδα, ή για οποιαδήποτε άλλη ανάγκη σας, μπορείτε πάντα να επικοινωνήσετε μαζί του.
Στις περισσότερες περιπτώσεις, η υμενίτιδα συνοδεύεται μόνο από χαμηλή πυρετική κίνηση, η οποία δεν ξεπερνά τους 38°C. Αυτό είναι συνήθως αποτέλεσμα της φλεγμονώδους αντίδρασης και δεν υποδηλώνει βακτηριακή λοίμωξη. Αν όμως η θερμοκρασία ανεβαίνει πάνω από 38,5°C και συνοδεύεται από έντονη κακουχία, τότε απαιτείται άμεση αξιολόγηση από γιατρό, γιατί μπορεί να υποκρύπτεται σηπτική αρθρίτιδα. Ο ήπιος πυρετός από μόνος του δεν πρέπει να προκαλεί πανικό.
Στις περισσότερες περιπτώσεις η παρακέντηση της άρθρωσης δεν είναι απαραίτητη. Πρόκειται για μια επεμβατική διαδικασία που γίνεται κυρίως όταν υπάρχει υποψία σηπτικής αρθρίτιδας, ώστε να ληφθεί και να αναλυθεί το αρθρικό υγρό. Στην παροδική υμενίτιδα, επειδή η πορεία είναι καλοήθης και οι δείκτες φλεγμονής συνήθως φυσιολογικοί, ο γιατρός προτιμά μη επεμβατικές μεθόδους όπως το υπερηχογράφημα. Η παρακέντηση εφαρμόζεται μόνο σε περιπτώσεις που η διάγνωση δεν είναι ξεκάθαρη.
Η έξω στροφή του ποδιού κατά τη βάδιση ή όταν το παιδί κάθεται, είναι συχνό εύρημα στην υμενίτιδα. Αυτό συμβαίνει γιατί έτσι μειώνεται η πίεση μέσα στην άρθρωση του ισχίου και ο πόνος γίνεται πιο ήπιος. Στην πραγματικότητα είναι ένας φυσικός τρόπος που το παιδί βρίσκει για να προστατευθεί από τον πόνο. Αν και προκαλεί ανησυχία στους γονείς, αποτελεί αναμενόμενο σύμπτωμα και συνήθως εξαφανίζεται μόλις υποχωρήσει η φλεγμονή.
Όχι, δεν είναι πάντα αναγκαίος ο ακτινολογικός έλεγχος. Συνήθως αρκεί το υπερηχογράφημα για να επιβεβαιωθεί η παρουσία υγρού. Η ακτινογραφία μπορεί να ζητηθεί αν ο γιατρός υποπτεύεται κάποια άλλη πάθηση, όπως κάταγμα ή οστεοχονδρίτιδα της μηριαίας κεφαλής. Σε μικρά παιδιά χωρίς άλλα ύποπτα σημάδια, μπορεί να αποφευχθεί η έκθεση σε ακτινοβολία. Η επιλογή βασίζεται στην κλινική κρίση και στο ιστορικό του παιδιού.
Η οστεοχονδρίτιδα της μηριαίας κεφαλής είναι μια πιο σοβαρή πάθηση, καθώς αφορά την αιμάτωση του οστού και μπορεί να έχει μακροχρόνιες επιπτώσεις. Σε αντίθεση με την παροδική υμενίτιδα του ισχίου, η οποία βελτιώνεται μέσα σε λίγες ημέρες, η οστεοχονδρίτιδα έχει προοδευτική πορεία με επίμονο πόνο και χωλότητα. Ο γιατρός μπορεί να χρησιμοποιήσει ακτινογραφίες ή μαγνητική τομογραφία για να εντοπίσει πιθανές αλλοιώσεις στη μηριαία κεφαλή. Έτσι, η διαφοροδιάγνωση είναι ουσιαστική για την πρόγνωση.
Όχι, η υμενίτιδα δεν προκαλεί μόνιμο περιορισμό της κίνησης στο ισχίο. Η δυσκαμψία που παρατηρείται είναι παροδική και οφείλεται στο αυξημένο υγρό μέσα στην άρθρωση. Με την υποχώρηση της φλεγμονής, η κινητικότητα αποκαθίσταται πλήρως. Αν μετά από μερικές εβδομάδες το παιδί εξακολουθεί να έχει δυσκολία, τότε είναι σημαντικό να αποκλειστούν άλλες παθήσεις, γιατί η απλή υμενίτιδα δεν αφήνει υπολείμματα.
Κατά την εξέταση, ο γιατρός πιέζει συχνά την πρόσθια έσω επιφάνεια του μηρού, γιατί εκεί αντανακλάται συχνά ο πόνος από το ισχίο. Πολλά παιδιά με υμενίτιδα δεν δείχνουν απευθείας πόνο στην άρθρωση του ισχίου, αλλά στο γόνατο ή στο εσωτερικό του μηρού. Αυτό βοηθάει τον γιατρό να εντοπίσει την πηγή του προβλήματος. Η κλινική εξέταση είναι συχνά πιο αποκαλυπτική από τις εξετάσεις.
Στην υμενίτιδα το παιδί εμφανίζει περιορισμό κυρίως στην κίνηση της απαγωγής και της έσω στροφής του ισχίου. Αυτές οι κινήσεις προκαλούν μεγαλύτερη ένταση στην άρθρωση, με αποτέλεσμα να αναπαράγεται ο πόνος. Η εύρεση αυτού του περιορισμού αποτελεί ένα από τα πιο χαρακτηριστικά κλινικά σημεία που βοηθούν στη διάγνωση. Μόλις η φλεγμονή υποχωρήσει, οι κινήσεις επανέρχονται φυσιολογικά χωρίς φυσικοθεραπεία.
Μια απλή δυσκολία στη βάδιση ή μια μικρή χωλότητα χωρίς υψηλό πυρετό, συχνά υποδηλώνει καλοήθη παροδική υμενίτιδα. Σε αυτές τις περιπτώσεις, ο γιατρός θα συστήσει ξεκούραση και παρακολούθηση. Ωστόσο, αν η δυσκολία είναι έντονη, αν συνοδεύεται από υψηλό πυρετό ή το παιδί αρνείται εντελώς να πατήσει το πόδι του, τότε απαιτείται πιο άμεσος έλεγχος. Σε αυτές τις σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να χρειαστούν επιπλέον εξετάσεις του ισχίου ή ακόμα και παρακέντηση.