Ανατομία γόνατος

Το γόνατο είναι η μεγαλύτερη άρθρωση του σώματος. Αποτελεί επίσης και την πιο πολύπλοκη, λόγω της σύνθετης ανατομίας του. Βρίσκεται ανάμεσα στον μηρό και το πόδι και διαθέτει δύο επιμέρους αρθρώσεις, μια μεταξύ της κνήμης και του μηριαίου οστού (μηροκνημιαία διάρθρωση) και μία μεταξύ του μηριαίου οστού και της επιγονατίδας (επιγονατιδομηριαία διάρθρωση). Η λειτουργικότητά του μοιάζει με αυτήν ενός μεντεσέ μιας πόρτας, καθώς επιτρέπει κυρίως την κάμψη και την έκταση του ποδιού. Μόνη διαφορά είναι ότι η γονατιαία άρθρωση προσφέρει και τη δυνατότητα ελαφριάς στροφικής κίνησης. Η περίπλοκη ανατομία του γόνατος, η οποία αποτελείται από συνδέσμους, μηνίσκους, χόνδρους, τένοντες κι οστά, είναι αυτή που της προσδίδει εξαιρετικά υψηλή σταθερότητα.

Ανατομία γόνατος: Οστικές Δομές

Η άρθρωση του γόνατος περιλαμβάνει 3 οστά, τα οποία διαθέτουν πρωτεύοντα ρόλο, κι ένα το οποίο επιτελεί επιμέρους λειτουργίες. Οι βασικές οστικές δομές του γόνατος είναι το μηριαίο οστό, η κνήμη και η επιγονατίδα, ενώ δευτερεύοντα ρόλο διαθέτει η περόνη. Συγκεκριμένα:

• Μηριαίο οστό: Το μηριαίο οστό είναι το μεγαλύτερο και ισχυρότερο οστό του σώματος. Εκτείνεται από το ισχίο έως και την άρθρωση του γόνατος. Βασική του λειτουργία είναι να υποστηρίζει όλο το βάρος του ανθρώπινου σώματος. Παράλληλα, διαθέτει σημαντικές ποσότητες ωχρού και ερυθρού μυελού, οι οποίοι παίζουν σημαντικό ρόλο στην αποθήκευση λίπους και την παραγωγή ερυθροκυττάρων.
• Κνήμη: Η κνήμη αποτελεί το μεγαλύτερο οστό του κάτω άκρου του ποδιού. Εκτείνεται από την άρθρωση του γόνατος έως και την ποδοκνημική. Η κνήμη είναι σχεδιασμένη για να δέχεται μεγάλα φορτία βάρους, και γι’αυτό είναι πιο πλατιά από τη γειτονική της περόνη.
• Επιγονατίδα: Το οστό της επιγονατίδας βρίσκεται στο κάτω μέρος του μηριαίου οστού. Ο βασικός του ρόλος είναι η προστασία του γόνατος και η ενδυνάμωση του τετρακέφαλου μυ. Λόγω της λειτουργίας της, η επιγονατίδα συχνά υπόκειται πολλούς τραυματισμούς, όπως το εξάρθρημα επιγονατίδας και η σπάνια, αλλά σοβαρή, ρήξη επιγονατιδικού τένοντα.
• Περόνη: Το οστό της περόνης βρίσκεται επί τα εκτός του οστού της κνήμης κι αποτελεί σημείο πρόσφυσης των μυών του γόνατος.

Αρθρικός χόνδρος στην ανατομία του γόνατος

Ο αρθρικός χόνδρος προστατεύει τις επιφάνειες των αρθρώσεων του γόνατος. Είναι ένας λείος, λευκός ιστός, ο οποίος καλύπτει το κεντρικό μέρος της κνήμης, την οπίσθια επιφάνεια της επιγονατίδας και το περιφερειακό άκρο του μηριαίου οστού. Βασική λειτουργία του αρθρικού χόνδρου είναι να επιτρέπει στα οστά της άρθρωσης να κινούνται, με πολύ χαμηλά ποσοστά τριβής. Ο χόνδρος δεν μπορεί να αναγεννηθεί. Σε περίπτωση καταστροφής, ο ασθενής οδηγείται σε βαριές περιπτώσεις αρθρίτιδας.

Μηνίσκοι & Σύνδεσμοι

Ο μηνίσκος είναι μια ινοχόνδρινη δομή, η οποία βρίσκεται ανάμεσα στην κνήμη και τον μηρό. Διαθέτει σεληνοειδές σχήμα και διακρίνεται σε δύο κατηγορίες: τον έσω και τον έξω μηνίσκο. Κάθε γόνατο διαθέτει δύο μηνίσκους, έναν από κάθε κατηγορία. Βασική λειτουργία του μηνίσκου είναι η απορρόφηση των κραδασμών κατά την κίνηση, και η διατήρηση της σταθερότητας της άρθρωσης. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο τραυματίζεται συχνά, αφού η ρήξη μηνίσκου αποτελεί μια συχνή πάθηση.

Οι κυριότεροι σύνδεσμοι της άρθρωσης του γόνατος είναι τέσσερις: ο πρόσθιος χιαστός, ο οπίσθιος χιαστός, ο έσω πλάγιος και ο έξω πλάγιος σύνδεσμος. Οι σύνδεσμοι αυτοί συνθέτονται από κολλαγόνο ιστό, και επιτελούν λειτουργίες οριοθέτησης των κινήσεων της άρθρωσης του γόνατος. Συγκεκριμένα, αποτρέπουν τις εκτός ορίων κινήσεις. Οι χιαστοί σύνδεσμοι βρίσκονται στο κέντρο της άρθρωσης του γόνατος, ενώ οι πλάγιοι σύνδεσμοι στα πλάγιά της Αναλυτικότερα:

• Πρόσθιος χιαστός σύνδεσμος: Ο πρόσθιος χιαστός σύνδεσμος αποτελεί τον κύριο σταθεροποιητή στροφικών κινήσεων της γονατιαίας άρθρωσης, και γι’αυτό συνιστά συχνό σημείο τραυματισμού για τους αθλητές.
• Οπίσθιος χιαστός σύνδεσμος: Αντίστοιχα με τον πρόσθιο, ο οπίσθιος χιαστός σταθεροποιεί τις γραμμικές κινήσεις του γόνατος, και σπάνια τραυματίζεται σε αθλητικές δραστηριότητες.
• Έσω και έξω πλάγιος σύνδεσμος: Ανάλογα με την ονομασία τους, οι σύνδεσμοι αυτοί προστατεύουν και σταθεροποιούν τις κινήσεις της έσω κι έξω μεριάς του γόνατος.

Ανατομία γόνατος: Μύες

Στην άρθρωση του γόνατος προσφύονται δύο κατηγορίες μυών: ο τετρακέφαλος και οι οπίσθιοι μηριαίοι. Ο τετρακέφαλος μυς αποτελεί τον πιο δυνατό μυ του σώματος και βρίσκεται στην εμπρόσθια επιφάνεια του μηριαίου οστού. Κύρια λειτουργία του είναι η έκταση του γόνατος. Αντίστοιχα, οι οπίσθιοι μηριαίοι μύες βρίσκονται στην οπίσθια επιφάνεια του μηριαίου οστού κι επιτελούν την κάμψη του γόνατος.

Οι μύες και τα οστά επικοινωνούν μεταξύ τους μέσω κάποιων δομών, οι οποίες ονομάζονται τένοντες. Οι τένοντες είναι φτιαγμένοι από ίνες κολλαγόνου. Στην άρθρωση του γόνατος βρίσκεται ο τένοντας του τετρακέφαλου κι ο επιγονατιδικός τένοντας.

Ο εξειδικευμένος Ορθοπαιδικός – Χειρουργός Δρ. Βασίλειος Κ. Φωτόπουλος διαθέτει πολυετή εμπειρία στο χώρο των παθήσεων και των τραυματισμών του γόνατος. Με εξειδίκευσή του στην τραυματολογία, ο Δρ Φωτόπουλος είναι σε θέση να αντιμετωπίσει κάθε ανάγκη σας. Μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί του, εάν πιστεύετε ότι πάσχετε από οποιαδήποτε πάθηση ή τραυματισμό του γόνατος.